Schokkende beelden domineren hervatting proces fatale ontgroening België 

Achttien verdachten, een bataljon aan topadvocaten en nieuwe, heftige beelden van wat al een gruwelijke avond was. Onder hoogspanning wordt vandaag in België de rechtszaak hervat rond de dood van Sanda Dia, de derdejaars student die eind 2018 overleed na een ontgroening.

Gisteravond ontstond er nog eens extra ophef door beelden die de commerciële zender VTM en de krant Het Laatste Nieuws publiceerden. Daarop was te zien dat de 20-jarige Dia, ingenieurstudent aan de KU Leuven, op de tweede dag van zijn ontgroening al niet meer zonder ondersteuning kon lopen door Leuven. Het zwaarste deel van de ontgroening moest toen nog beginnen, op een afgelegen plek in de bossen bij een blokhut.

Daar moesten de aspirant-leden van studentendispuut Reuzegom een put graven waarin ze uren verbleven in de winterkou. Verder moesten ze een mengsel drinken van extreem zoute visolie, levende goudvissen en door de blender gemalen muizen.

Nauwelijks een reactie

Op de nieuwe beelden van VTM en HLN is te zien dat Dia nauwelijks reageert als er in de put een emmer water over hem wordt heen gegooid. Verder toonden de media een foto waarin hij op zijn zij geradbraakt in het gras ligt, twee uur voordat hij naar het ziekenhuis wordt gebracht.

Eenmaal in het ziekenhuis heeft Dia een lichaamstemperatuur van onder de 30 graden en wordt er een fataal hoge zoutconcentratie in zijn bloed gemeten. Twee dagen later overlijdt hij.

Het delen van de beelden wekte ergernis bij de advocaten van de familie van Dia, die vonden dat ze in de rechtszaal getoond moesten worden. Publieke omroep VRT bezit de beelden ook, schrijft de krant De Morgen, maar besloot die uit respect voor de familie niet te delen.

Het onderstreepte de vele gevoeligheden in de zaak die in België leidde tot een discussie over onder meer elitaire studentenclubs zoals Reuzegom. De achttien verdachten zijn allemaal van goede komaf.

Middelbareschoolvrienden van Dia spraken al vroeg de vrees uit dat de goede contacten van de Reuzegommers vervolging in de weg konden staan. De advocaat van Dia's familie stelde zelfs dat hij bijna geen neutrale rechtbank in Vlaanderen kon vinden. Overal was wel een band met het inmiddels opgeheven Reuzegom te vinden. De afgelopen tijd haalden de achttien verdachten, die allen bij de ontgroening aanwezig waren, vooral het nieuws vanwege de bekende topadvocaten die ze hebben ingeschakeld.

'Familie hoopt op eerlijke antwoorden'

Douglas De Coninck, misdaadjournalist van De Morgen, zegt in een podcast van zijn krant dat er vooral veel spijtbetuigingen en condoleances zijn te verwachten als de verdachten vanaf vandaag voor de rechter verschijnen. Het neemt niet weg dat de ondervraging door de rechter interessant zal worden.

"Want we weten in grote lijnen wat ze in de weken na het drama aan de politie hebben verklaard. Toen waren ze nog heel erg onder de invloed van het clubgebeuren", zegt De Coninck, doelend op de verklaringen die op elkaar afgestemd leken en het eensgezinde handelen na de ontgroening, zoals het zo goed als meteen opruimen van de ontgroeningsplek.

"Nu zijn we bijna 3,5 jaar verder en gaan we misschien het echte verhaal in horen in de rechtszaal. De familie zal op eerlijke antwoorden hopen. Voor hen is het belangrijk: wie is er op de rem gaan staan toen duidelijk werd dat die jongen naar ziekenhuis moest? En dan moet je zien of de eed die ze aan elkaar hebben beloofd voorrang gaat krijgen op eerlijk vertellen wat er is gebeurd."

De Coninck, die ook een boek schreef over Reuzegom, hoopt verder dat het thema racisme niet onbesproken blijft in de rechtszaal. Volgens hem sluimert dit rond de zaak. "Reuzegom bestond meer dan 70 jaar, er zijn zo'n 350 mensen zijn ontgroend. Daartussen zit één jongen met een Afrikaanse achtergrond en heel toevallig moet die jongen het met zijn leven bekopen", zegt De Coninck over Dia, die een Mauritaanse vader had.

Er speelt volgens hem "iets venijnigs". De Coninck: "Twee andere aspirant-leden die bij de ontgroening aanwezig waren zeggen in getuigenissen ook dat er met die visolie vals te spelen was. Dat moest je niet doorslikken. Uit alles blijkt dat Dia die kennis niet heeft meegekregen en dat hij tot het laatste moment heeft gedacht: er zijn velen mij voorgegaan en met hen is het ook goed gekomen.

"Hij leefde in de overtuiging dat hij alles letterlijk moest doen. Heeft dat te maken met racisme? Misschien niet direct. Maar toch speelt er iets dat duidelijk maakt dat die jongen door anderen niet als hun gelijke werd gezien."

In 2020 ging oud-correspondent Thomas Spekschoor naar de plek waar de ontgroening plaatsvond: