Europees Parlement wil dat Oekraïne EU-kandidaatstatus krijgt

• Aïda Brands

  redacteur Brussel

Met volle overtuiging zei de voorzitter van het Europees Parlement vanmiddag dat Oekraïne het kandidaat-lidmaatschap van de EU moet krijgen. Het parlement roept de Europese Commissie en de lidstaten op om toe te werken naar een kandidaat-lidmaatschap voor Oekraïne. Maar wat betekent dat precies?

De oproep van het parlement moet vooral worden gezien als een belangrijk gebaar naar Oekraïne. Voorafgaand aan het debat en de stemming sprak de Oekraïense president Zelensky het parlement nog toe vanuit zijn bunker. Het parlement beantwoordde zijn toespraak door een paar uur later met zeer grote meerderheid voor de steunbetuiging aan Oekraïne te stemmen.

Lange procedure

Maar het Europees Parlement speelt op dit moment geen rol in een toetredingsproces van Oekraïne. President Zelensky zette de eerste stap van het land in oorlog door gisteren een officiële aanvraag tot lidmaatschap van de EU naar Brussel te sturen.

Het is nu aan de 27 EU-landen om te besluiten of Oekraïne lid kan worden. Dat moet een unaniem besluit zijn. En hoewel een aantal landen hoopt dat er snel een knoop wordt doorgehakt, zal het zeer waarschijnlijk nog even duren. De komende periode moet namelijk eerst een routekaart worden opgesteld met veranderingen die Oekraïne moet doorvoeren om lid van de EU te kunnen worden. Pas daarna nemen de EU-lidstaten een besluit.

Meer landen in wachtkamer

Als Oekraïne dan officieel kandidaat-lid van de EU is, zal het nog jaren duren voordat het land daadwerkelijk toetreedt. Landen als Noord-Macedonië en Servië hebben al jaren deze status, maar toch ziet het er niet naar uit dat zij op korte termijn lid van de EU zullen worden. Turkije wacht al het langst op het EU-lidmaatschap. In 1999 werd het land officieel kandidaat-lid maar ruim 20 jaar later is het nog geen stap dichter bij toetreding.

Een kandidaat-lid moet aan een aantal zeer belangrijke voorwaarden voldoen voordat het echt tot de EU mag toetreden. Zo moet de rechtsstaat op orde zijn en moet de economie stabiel groeien. Door de oorlog met Rusland lijkt het er niet op dat Oekraïne binnenkort ook maar enigszins aan deze voorwaarden zal kunnen voldoen.

Wat zeggen de EU-landen?

Acht landen, waaronder Polen en de Baltische staten, willen dat Oekraïne een versnelde procedure mag volgen tot toetreding van de EU. Toch is het vrijwel uitgesloten dat dit gebeurt. Frankrijk en Duitsland hebben al laten weten daar niet meteen voorstander van te zijn. Ook Nederland ziet zo'n speciaal traject niet zitten. Volgens premier Rutte is een discussie over het lidmaatschap op dit moment niet wenselijk omdat het niet helpt 'in het beslechten van dit conflict'.

De EU zal wel een gebaar willen maken. De verwachting is dat dat niet lang op zich laat wachten. De situatie in Oekraïne verandert per uur. Zolang president Zelensky de touwtjes in handen heeft, zal de EU zoveel mogelijk doen om hem te steunen.