Rutte: escalatie door Rusland in Oekraïne kan niet onbeantwoord blijven
Het is een feit dat de escalatie door de Russische president Poetin in Oekraïne niet onbeantwoord kan blijven, zegt premier Rutte in reactie op Poetins erkenning van de volksrepublieken Donetsk en Loegansk, gisteravond. Dat houdt in dat er sowieso sancties worden getroffen. Als er sprake is van een Russische invasie in Oekraïne, wat volgens Rutte nu wordt uitgezocht, wordt dat sanctiepakket zwaarder.
"Dit is een directe schending van de soevereiniteit van Oekraïne en de territoriale integriteit van Oekraïne", aldus Rutte. "Dat is een escalatie." De premier zegt dat er internationaal intensief overleg is over de precieze sancties die nu getroffen gaan worden. Daarover wordt de komende uren of dagen meer duidelijk. "Dat gaan ze voelen, dat kan ik u verzekeren", zegt hij.
Verder zijn er volgens Rutte op dit moment nog "allerlei onbevestigde berichten" over een militaire invasie door de Russen in Oekraïne. Hij benadrukt dat het belangrijk is om eerst zeker te weten wat er precies aan de hand is, en het sanctiepakket daarop af te stemmen. "De Russen weten wat we kunnen doen en ze zijn daar echt bezorgd over."
'Rusland gewend aan sancties'
Vanuit Rusland was eerder vandaag al een reactie op de komende sancties en daarin was niet veel te horen van de zorgen die er volgens Rutte zijn. Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov zei dat sancties al verwacht werden en dat het land onderhand wel gewend is aan sancties.
"Onze Europese, Amerikaanse en Britse collega's zullen niet stoppen totdat ze alle mogelijkheden voor hun zogenaamde 'straf voor Rusland' hebben uitgeput. Ze bedreigen ons al met allerlei sancties, of - zoals ze het nu noemen - de moeder van alle sancties", aldus Lavrov. "We weten dat sancties toch wel worden opgelegd, hoe dan ook. Met of zonder reden."
Of er nu een militaire invasie aan de gang is of niet, de gevolgen van de Russische escalatie zijn volgens Rutte groot. Alleen al de erkenning van de volksrepublieken raakt volgens Rutte aan de stabiliteit "in ons deel van de wereld". "Een militaire stap zou nog ernstiger zijn. Er moet stabiliteit zijn in dit deel van de wereld, en ook voor de economie is dit geen goed nieuws."
De premier hekelt ook wat de stap van het Kremlin betekent voor het diplomatieke proces dat al jaren aan de gang is. "Feitelijk is dit het opblazen door Poetin van de Minsk-akkoorden", vindt Rutte, waarmee hij verwijst naar de akkoorden waarmee onder leiding van Frankrijk en Duitsland in 2014 en 2015 afspraken zijn gemaakt tussen Oekraïne en Rusland over de status van Donetsk en Loegansk.
De afgelopen weken probeerde met name de Franse president Macron, op dit moment voorzitter van de Europese Unie, deze akkoorden weer nieuw leven in te blazen om het conflict aan de grens opnieuw te deëscaleren. "Het vele werk van Scholz en Macron is niet gewaardeerd door de Russen zoals dat had gemoeten. Dit komt neer op het terzijdeleggen. Het is ernstig", vindt Rutte.
'Massieve retaliatie met sancties'
In gesprek met journalisten zei Rutte verder dat het niet voor de hand ligt om militairen te sturen naar Oekraïne, omdat dat land geen lid is van de NAVO en artikel 5 van het NAVO-verdrag (een aanval op één lidstaat wordt gezien als een aanval op alle lidstaten) dus niet opgaat. Wel ziet hij mogelijkheden om Oekraïne op andere manieren bij te staan, bijvoorbeeld door trainingen en goederen te leveren. Vrijdag maakte het kabinet wapenleveranties aan Oekraïne bekend.
Gisteravond reageerde premier Rutte al kort bij talkshow Jinek op de ontwikkelingen in Oekraïne. Voordat hij de studio verliet, noemde hij Poetin "natuurlijk totaal paranoia". Hij zei een inval in de Donbas-regio te vrezen en zei toen ook al dat zo'n stap moet leiden tot een "massieve retaliatie met sancties", dus een vergeldingsactie in de vorm een zwaar pakket aan sancties aan Poetin en zijn medestanders.
Verder werd gisteravond al duidelijk dat Rutte 's avonds heeft overlegd met de Duitse bondskanselier Scholz en EC-voorzitter Von der Leyen, naast gesprekken met de ministers Hoekstra van Buitenlandse Zaken en Ollongren van Defensie. De inschatting was toen dat Ruttes reactie afhankelijk zou zijn van wat de "vredesmissie" - zoals Poetin de troepeninzet noemt - in de praktijk zou behelzen.
