Gezondheidsraad: tweede booster voor 70-plus, kwetsbaren
Mensen van 70 jaar en ouder, verpleeghuisbewoners en mensen met een ernstige immuunstoornis moeten drie maanden na hun boosterprik een tweede boosterprik kunnen krijgen. Dat adviseert de Gezondheidsraad aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Voor de rest van de bevolking is een extra booster op korte termijn niet nodig, zegt de adviesraad.
In landen waar eerder begonnen is met het toedienen van de boosterprik, blijkt dat de bescherming daarvan na verloop van tijd weer afneemt. De eerste boosterprik verlaagt de kans op een omikron-besmetting met symptomen met 65 tot 75 procent. Na vijftien weken is die bescherming teruggelopen tot tussen de 25 en 40 procent.
De bescherming tegen een ernstige infectie blijft volgens de raad langer op peil. Twee tot vier weken na de prik beschermt de booster voor 90 procent tegen ziekenhuisopname. Na negen weken is die bescherming afgenomen tot 85 procent.
Er zijn weinig gegevens bekend over hoeveel extra bescherming een tweede booster biedt, zegt de Gezondheidsraad. In Israël wordt een vierde prik wel al aangeboden aan 60-plussers en zorgmedewerkers. Eerste onderzoeksresultaten laten zien dat er 4,3 keer minder mensen zijn met een ernstige corona-infectie in de groep met twee boosters, ten opzichte van de groep met één booster. Belangrijke kanttekening daarbij is wel dat de onderzoeksperiode erg kort is. Hoelang die mogelijk extra bescherming aanhoudt, is dus nog onduidelijk.
Uit voorzorg
Vanwege het ontbreken van harde gegevens over de extra bescherming en de duur daarvan, zegt de Gezondheidsraad dat het zich mede heeft laten leiden "door het voorzorgsprincipe". Ouderen en kwetsbaren zijn als eersten geboosterd en de bescherming neemt bij die groep dus ook het eerst weer af.
Bovendien leiden de versoepelingen die vandaag en volgende week ingaan ertoe dat de kans op besmetting groter wordt, hoewel de piek van de omikrongolf bereikt lijkt te zijn. De Gezondheidsraad gaat ervan uit dat de bijwerkingen net als bij eerdere prikken gering zijn en dus dat de gezondheidswinst groter is dan het risico op bijwerkingen.
De Gezondheidsraad kreeg kritiek van toenmalig minister De Jonge op de adviezen voorafgaand aan de eerste boostercampagne. Hoewel andere landen er al mee begonnen waren, achtte de raad het in Nederland tot begin november niet nodig om de boosterprik aan te bieden, waardoor Nederland later begon met boosteren.
Geen alternatief op korte termijn
Dat de Gezondheidsraad relatief kort na de eerste booster een extra prik adviseert voor deze groep, roept vragen op over het vaccinatiebeleid op langere termijn. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Europees Medicijnagentschap (EMA) zeggen dat het geen houdbare strategie is om elke drie of vier maanden een nieuwe prik te zetten, schrijft de raad. Maar "op korte termijn is er geen alternatief beschikbaar om kwetsbare mensen te beschermen tegen doorbraakinfecties met de huidige omikronvariant, anders dan verregaande contactmaatregelen."
Voor de rest van de bevolking is de verwachting niet dat er op korte termijn een nieuwe booster nodig is, ook omdat de besmettingsgolf nu afneemt en de omikronvariant minder ziekmakend is dan voorgaande varianten. De Gezondheidsraad sluit echter niet uit dat er een moment komt dat het wel nodig is om meer groepen een booster te geven.
In maart kijkt de Gezondheidsraad daar opnieuw naar: "Nieuwe, onvoorziene ontwikkelingen in de besmettingsgolf of de kans op ernstige infecties kunnen aanleiding zijn om het advies uit te breiden voor specifieke groepen onder de 70 jaar." Ook zegt de Gezondheidsraad niet in te kunnen schatten wat het effect van mogelijke nieuwe varianten van het virus is op de werking van de vaccins.
Klaar voor
Minister Kuipers weet nog niet zeker of hij het advies overneemt. Hij wil het eerst goed bestuderen en dan volgende week de knoop doorhakken. Maar hij zegt daar alvast bij dat de kans om besmet te raken nog steeds reëel is en dat het erop lijkt dat de beschermende werking van de eerste booster na verloop van tijd afneemt. Dat zijn met name voor kwetsbare mensen belangrijke feiten, zegt hij.
Hij voegt daar nog aan toe dat de tweede boosters "op korte termijn" geleverd kunnen worden. "Als u vraagt of we er klaar voor zijn, dan is het antwoord: 'ja'."
