Start asielopvang in gemeenten die verplicht zijn dat te doen
De eerste asielzoekers zijn vanmiddag aangekomen in de noodopvanglocatie in Gorinchem. Dat is een van de gemeenten die deze maand door staatssecretaris Broekers-Knol van Justitie verplicht werden om in totaal 2000 asielzoekers op te vangen. In totaal komen er vandaag negentig asielzoekers aan in Gorinchem.
Er is een groot tekort aan plekken in de asielzoekerscentra. Er is al noodopvang in gemeenten die dat vrijwillig aanboden, maar dat was niet genoeg.
Aanwijzing
Daarom greep de staatssecretaris naar het middel van de aanwijzing. Dat kan volgens Broekers-Knol omdat Nederland op grond van Europese afspraken verplicht is asielzoekers onderdak te bieden. Ook Venray, Enschede en de regio Rotterdam moeten verplicht noodopvang bieden aan asielzoekers.
Alkmaar ontspringt de dans nog, maar opvangorganisatie COA treft wel voorbereidingen om daar een gebouw klaar te maken als er nog meer opvang nodig is.
In alle aangewezen gemeenten hebben de gemeenteraden en het college van B en W laten weten dat ze niet gelukkig zijn met de gang van zaken. Er zijn veel vragen over de rechtmatigheid van de aanwijzing.
Enschede zegt de opvang niet te kunnen weigeren, omdat er afspraken zijn gemaakt tussen de eigenaar van het evenemententerrein op de voormalige vliegbasis in Enschede en het COA. Daar kan de gemeente niets tegen doen, al kan de gemeente wel voorwaarden stellen. De gemeenteraad heeft een motie aangenomen met het verzoek juridisch te onderzoeken of de aanwijzing mag.
Niet rechtmatig
Hoogleraar recht en samenleving Jan Brouwer en hoogleraar staatsrecht Solke Munneke, beiden van de Rijksuniversiteit Groningen, zetten grote vraagtekens bij de rechtmatigheid van de aanwijzing. Brouwer vraagt zich af op basis van welke wet de staatssecretaris dit besluit heeft genomen. Hij ziet dat nergens terug in de brief die aan de gemeenten is gestuurd. Munneke schrijft in een blog over de aanwijzing dat er zonder wettelijke grondslag medewerking is gevorderd.
Volgens Brouwer is waakzaamheid geboden, omdat uit het regeerakkoord blijkt dat er wel eens vaker een aanwijzing kan komen. Hij wijst op de passage: "Wanneer het algemeen belang dit noodzakelijk maakt, zal het kabinet, met inachtneming van de lokale autonomie en passende waarborgen, gebruikmaken van de mogelijkheid een aanwijzing te geven aan de mede-overheden."
Omtzigt
Kamerlid Pieter Omtzigt heeft het kabinet inmiddels om opheldering gevraagd over de juridische basis waarop gemeenten, zoals ook zijn woonplaats Enschede, gedwongen worden asielzoekers op te vangen.
Volgens hem suggereert de staatssecretaris onterecht dat zij aanwijzingsbevoegdheden heeft. Dat draagt volgens hem niet bij aan het vertrouwen en aan de oplossing van het huisvestingsvraagstuk van zowel asielzoekers als statushouders. Ook vraagt hij premier Rutte om opheldering over de passage in het regeerakkoord over het overrulen van lokale bestuurders.
Meewerken
Toch lijkt het erop dat de gemeenten zich neerleggen bij de aanwijzing. Rotterdam laat weten noodopvang te bieden omdat het nu eenmaal moet. In de stad zelf zijn vanaf deze week vijf boten beschikbaar voor noodopvang. Daar komen in totaal 250 mensen. De andere plekken komen in Schiedam (50) en Barendrecht (50).
Alleen Venray heeft direct na de aanwijzing in een brief aan de staatssecretaris laten weten nog een hoop vragen te hebben. Ook wil de gemeente een haalbaarheidsonderzoek. Daar is tot op heden nog niet op gereageerd door de staatssecretaris. Daarom heeft het college van B en W vrijdag laten weten nog geen besluit te nemen over de opvang in een evenementenhal in Oostrum.
Enschede zegt begin januari de eerste mensen op te kunnen vangen.
