Particuliere klinieken willen afgeschaalde ziekenhuiszorg overnemen
Particuliere medische klinieken kunnen als het moet snel meer zorgcapaciteit organiseren om extra operaties en ingrepen te kunnen uitvoeren. Op deze manier kan ondanks de grootschalige afschaling in ziekenhuizen toch een groot deel van de planbare zorg - denk aan knie-, heup- en staaroperaties, maar ook aan galblaasingrepen of onderzoek naar huidkanker - doorgaan. Dit zegt de koepel Zelfstandige Klinieken Nederland.
Ook al gaat het om 'simpele' ingrepen, het aantal dat moet worden ingehaald is aanzienlijk. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelde in september dat het om 180.000 tot 200.000 operaties gaat. De steeds langer wordende wachtlijsten betekenen voor patiënten dat ze voorlopig met hun aandoeningen blijven zitten en hun kwaliteit van leven achteruitgaat.
Dat aantal zal alleen maar toenemen. Het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) vroeg demissionair minister De Jonge deze week fase 2D in de ziekenhuizen - het laatste niveau voor 'crisisfase' 3 - te bekrachtigen. De minister deed dat gisteren. Concreet zullen in deze nieuwe fase bijvoorbeeld heupvervangingen en liesbreukcorrecties vrijwel niet meer uitgevoerd worden.
'100.000 extra patiënten helpen'
De koepel Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) roept daarom Zorgverzekeraars Nederland en het kabinet op om een groter beroep te doen op de particuliere klinieken. ZKN schat in dat ze dit jaar al 10 tot 15 procent meer mensen hebben geholpen dan het aantal patiënten (1 miljoen) dat met de zorgverzekeraars was afgesproken.
"Daarmee zou onze bijdrage aan de inhaalzorg 100.000 tot 150.000 patiënten bedragen", zegt ZKN-woordvoerder Herman Nieuwenhuis. "Dit jaar kwam dat goed uit, omdat de ziekenhuizen in 2021 vaak moesten afschalen. Voor 2022 verwachten we nog een keer zo'n beroep op de klinieken omdat we allemaal zien wat er nu in de ziekenhuizen gebeurt. En klinieken zouden ook nog verder op kunnen schalen, hopelijk met nog een keer 100.000 patiënten erbij in 2022."
Deze verdere opschaling is volgens ZKN mogelijk, omdat particuliere klinieken volledig rondom een klein aantal specialisaties georganiseerd zijn. Het uitbreiden van capaciteit zou daarom logistiek eenvoudiger zijn. Door de klinieken in het weekend ook te openen en doordeweeks de openingstijden te verlengen zou er snel meer capaciteit beschikbaar komen.
Gezien de druk op de zorg op dit moment vinden wij omzetplafonds en patiëntenstops niet passend.
"Daar moeten de klinieken dan wel de financiële ruimte voor krijgen", aldus Nieuwenhuis. "Zorgverzekeraars moeten daarvoor zowel ziekenhuizen financieel blijven steunen als patiënten en hun verwijzers de mogelijkheid bieden om naar een kliniek uit te wijken. Daarom roepen we minister De Jonge en de koepel Zorgverzekeraars Nederland op om ervoor te zorgen dat die ruimte er komt.''
'Benut beschikbare capaciteit optimaal'
De zorgtoezichthouder NZa stelt dat beschikbare capaciteit "optimaal" moet worden benut om de zorg zo toegankelijk mogelijk te houden. "Gezien de druk op de zorg op dit moment vinden wij omzetplafonds en patiëntenstops niet passend, tenzij verzekerden binnen de treeknormen elders kunnen worden geholpen", aldus woordvoerder Erik Bloem. Treeknormen zijn de maximaal aanvaardbare wachttijden per zorgsector.
Bloem benadrukt dat de NZa in de gaten houdt of zorgverzekeraars voldoende extra zorg inkopen. "We spreken zorgverzekeraars aan als we denken dat er meer gedaan kan worden om de toegankelijkheid te borgen."
De koepel voor de particuliere klinieken vindt het belangrijk om nu vooruit te kijken naar het komende jaar. "De huidige afschalingen zullen grote gevolgen hebben voor het stuwmeer aan inhaalzorg in 2022", zegt Nieuwenhuis.
De koepel van zorgverzekeraars (ZN) laat weten dat zorgverzekeraars doen wat zij kunnen om de capaciteit van de medisch specialistische zorg optimaal te benutten, zeker nu een deel van de planbare zorg verder wordt afgeschaald.
"Wij willen dat verzekerden zo snel mogelijk de behandeling krijgen die zij nodig hebben. Zorgverzekeraars kijken per regio naar de plekken voor een bepaalde behandeling in ziekenhuizen, umc's en klinieken en daarbij hoort een passende vergoeding", aldus woordvoerder Maaike Grevelink.
'Geld speelt geen rol'
Volgens Nieuwenhuis gebeurt het toch dat zorgverzekeraars op lokaal niveau een patiëntenstop invoeren. "En dat is vreemd. We hebben als sector onderling afspraken gemaakt en met de minister, zoals vastgelegd in het kader passende inhaalzorg van eerder dit jaar. De crux was dat geld geen rol mag spelen als het gaat om de aanpak van inhaalzorg."
Volgens zowel Zorgverzekeraars Nederland als de NZa zijn behandelingen bij particuliere klinieken niet altijd mogelijk, ondanks de aanwezige capaciteit. Bloem: "Het is van belang oog te hebben voor knelpunten die zich voordoen in de vervolgzorg; ook in de wijkverpleging en (geriatrische) revalidatiezorg is het op dit moment erg druk. Dit kan ertoe leiden dat er weliswaar capaciteit is in zelfstandige klinieken, maar niet alle zorg geleverd kan worden vanwege de druk die dit oplevert voor de vervolgzorg."
Demissionair minister De Jonge zegt in een reactie dat extra middelen ten behoeve van de inhaalzorg voor de particuliere klinieken bespreekbaar zijn, "als dat nodig is". Maar op dit moment ziet hij liever dat de klinieken ook hun planbare zorg afschalen. Dan kan het medisch personeel volgens de minister bijspringen in de ziekenhuizen om daar de acute en kritieke zorg zoveel mogelijk overeind te houden. "Alle hulp is nodig."
