Oververhitte huurmarkt 'perfecte voedingsbodem voor oplichters'

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Oplichters maken misbruik van de oververhitte huurmarkt. Met nepadvertenties troggelen zij soms duizenden euro's af van woningzoekers. In de rechtbank Den Haag is vandaag de eerste zitting van een zaak met honderden gedupeerden.

Eerder deze maand begonnen het Openbaar Ministerie en de Fraudehelpdesk een campagne waarin ze waarschuwen voor deze vorm van fraude. De signalen daarover nemen sinds kort toe en met name verhuurplatforms merken dat, schrijft de Fraudehelpdesk. "Vanwege de uitzonderlijke krapte op de huurwoningmarkt lijken fraudeurs opnieuw misbruik te willen maken van de wanhopige woningzoeker."

'Misschien te goedgelovig'

Wanhopig is Erik van Zanen zeker. De 56-jarige beveiliger op Schiphol raakte vier jaar geleden thuisloos na een scheiding. "Ik wil in de buurt van mijn werk wonen, maar de wachtlijsten van sociale huur zijn hier ruim tien jaar. En op de vrije markt moet je drie keer de huur verdienen. Dat is vaak 3000 euro, dat verdien ik niet. Ik weet niet meer waar ik aan moet kloppen. De gemeente doet ook niets voor me."

Een studio in Amsterdam voor 750 euro leek zijn redding. Van Zanen vond de advertentie op Facebook. De aanbieder deed zich voor als tussenpersoon van een makelaar. "Er was een contract, het zag er allemaal goed uit. Hij vroeg borg en een aanbetaling van een paar keer de maandhuur", vertelt Van Zanen. "Ik hoor vaak dat de eerste die betaalt het huis krijgt bij makelaars. Dus ik wilde snel zijn."

Toen de aanbieder om meer geld begon te vragen, had Van Zanen door dat hij opgelicht werd. "Misschien ben ik een beetje goedgelovig. Maar er is ook geen uitweg. Ik word moe van het verhuizen."

Van Zanen deed aangifte, maar de politie zei dat er te weinig bewijs is. De 'aanbetaling' van 2250 euro is hij kwijt. "Dat was al mijn spaargeld. Geestelijk en lichamelijk ben ik op. Het is een nachtmerrie aan het worden."

Topje van de ijsberg

Van Zanen deed zijn verhaal bij de Fraudehelpdesk. Die krijgt jaarlijks zo'n 200 meldingen van woonfraude. Maar dat lijkt nog maar het topje van de ijsberg; veel gedupeerden melden zich niet eens.

Zoals ook tweedejaarsstudent Gwendolyn Dickhart. Ze wilde het ouderlijk huis uit en op kamers in Utrecht. "Ik was al een half jaar aan het zoeken naar een studentenkamer. In de meeste gevallen lieten verhuurders niet eens iets horen."

Ze was dan ook heel blij toen ze in juli dit jaar wel snel een reactie kreeg: 400 euro, 18 vierkante meter, twee internationale huisgenoten. Klinkt goed, dacht Dickhart. De kamer kon ze niet bezichtigen, omdat haar contactpersoon op vakantie was. "Ze vroeg of ik twee maanden huur en een borg van 600 euro kon overmaken. Ik was zo enthousiast dat ik eindelijk een kamer had en hoorde dat borg en een maand huur van tevoren heel normaal is."

Maar: het bleek een nepadvertentie. Met vermoedelijk een nepprofiel als aanbieder. Het geld is Dickhart kwijt, een kamer in Utrecht heeft ze nog steeds niet. Ze woont nu in een tijdelijke woning in Soest. "Ik voel me heel schuldig, dit was geld dat mijn moeder gespaard had voor mijn studie", zegt de studente. "Maar ik vind het ook heel vals dat mensen misbruik maken van deze woonsituatie."

Ook Dickhart kreeg te horen dat de politie niets doet met haar aangifte.

Expats en internationale studenten kwetsbaarst

De Fraudehelpdesk vermoedt dat er ook veel gedupeerde expats en internationale studenten buiten de cijfers vallen. "Die weten ons waarschijnlijk niet te vinden." Terwijl deze groep wel vaak slachtoffer wordt van huurfraude en daar ook extra kwetsbaar voor is.

In september begon de Georgische Nino aan een master aan de Universiteit Utrecht. Haar woonruimte moest ze vanuit haar thuisland regelen. "Ik hoorde dat Facebookgroepen de beste manier zijn om een huis te vinden." Dus zette ze een oproepje in verschillende groepen.

"Er kwamen verschillende reacties", zegt Nino. "Eentje ontmaskerde ik als oplichter, die stuurde een gefotoshopte ID-kaart." Een andere kwam wel overtuigend over. "Ik kreeg foto's, video's, contracten en ID's te zien. Ik heb alles gecheckt en alles zag er echt uit. Dus heb ik 2000 euro borg overgemaakt."

Het bleek toch een fraudeur. "Ik was wanhopig en had snel een huis nodig en moest het regelen vanuit Georgië. En de huizenmarkt is hier zo oververhit. Het is een perfecte voedingsbodem voor oplichters."