Nabestaanden maken met verhalen over 'ijzig gemis' diepe indruk op MH17-rechters
De dood van 298 mensen laat duizenden achter in verdriet. Deze conclusie van een nabestaande van de MH17-ramp werd vandaag aangehaald in de rechtbank bij Schiphol, aan het slot van het spreekrecht in de zaak.
De afgelopen drie weken kwamen ruim 90 nabestaanden aan het woord bij het MH17-proces. Vandaag waren voorlopig de laatste sprekers aan de beurt.
De ouders van de omgekomen Astrid Hornikx vertelden vanochtend samen hun verhaal. "Omdat dit leed niet alléén te dragen is", verklaarde de vader van Astrid. Haar moeder hield een armband omhoog met as en een haarlok van hun dochter. In de armband zat ook aarde uit Oekraïne, de plek waar het ramptoestel in 2014 werd neergeschoten.
Kijk hier naar wat Bart en Jeanne Hornikx vertelden aan de rechtbank:
De afgelopen weken maakten duidelijk hoeveel levens stil zijn komen te staan en hoeveel gezinnen zijn ontwricht na het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines in 2014.
"Wat mij iedere keer heeft verrast is de hoeveelheid ellende die op tafel kwam", zegt nabestaande Anton Kotte. Hij was de volle drie weken aanwezig in de rechtbank om de verhalen te horen van alle "uit elkaar gespatte families".
Depressies
Nabestaanden beschreven hoe pijnlijk het was om het huis van hun dierbare leeg te halen of dat het niet meer lukt om verjaardagen en feestdagen te vieren. Er kwamen mensen aan het woord die PTSS opliepen, worstelden met depressies of in therapie moesten na het zien van de beelden van brandende wrakstukken.
"Mijn zoontje van 3 herkende op tv het neergestorte vliegtuig, dat hij op Schiphol had gezien tijdens het uitzwaaien", vertelde Hanny Pratiwi vandaag. "Hij wist dat dat het vliegtuig was waar zijn oma in zat. Inmiddels is hij 10 en kan hij nog steeds niet over haar praten, omdat hij er verdrietig van wordt."
Anton Kotte had gehoopt dat het vele verdriet na zeven jaar ergens een plaatsje zou hebben gekregen, maar het tegendeel blijkt waar. Het spreekrecht heeft blootgelegd dat er nog veel onverwerkt leed is. "Mensen zitten nog volop in de stress, midden in de verwerking, soms ook onder de medicijnen."
Meerdere nabestaanden raakten hun baan kwijt, omdat de rouw langer duurde dan hun werkgever acceptabel vond. "Eerst was er nog begrip, maar ook dat houdt een keer op", schetste een van hen.
Boosheid
Wat de afgelopen weken ook overheerste, was woede over de opstelling van Rusland. Dat land is volgens het internationale onderzoeksteam en de nabestaanden overduidelijk betrokken bij het neerschieten van de MH17, maar ontkent iedere betrokkenheid ermee.
"Ik word boos als ik ook maar iets over Rusland hoor", schreef Martin Huntjens in een voorgelezen verklaring. Hij was ongeneeslijk ziek en maakte het spreekrecht niet meer mee.
"We zijn beland in een politiek spel waarbij niemand mans genoeg is om verantwoordelijkheid te nemen", zei nabestaande Astrid Kroon. "Dat maakt het voor ons extra zwaar." Ook hebben ze veel last van de desinformatie en de complottheorieën die worden verspreid.
Nu ben ik net als deze ene schoen. Incompleet en overgebleven.
Veel nabestaanden lieten de afgelopen weken foto's en filmpjes zien van de slachtoffers. Een vader toonde de rechtbank vakantiekiekjes van zijn omgekomen kinderen, vrolijk en hartverscheurend tegelijk. Een ander liet foto's van de lijkkist zien die hij maakte voor zijn dochter. "Het was het laatste dat ik voor haar kon doen."
Mensen mochten ook spullen meenemen naar de rechtszaal. De een bracht de nog ongeschonden rugzak van zijn zoon mee, de ander liet een schoen zien die op de rampplek is teruggevonden. "Nu ben ik net als deze ene schoen. Incompleet en overgebleven."
Zo lieten Rob en Silene Frederiksz de rechtbank weten wie hun zoon en zijn vriendin waren:
Vanuit Rusland heeft verdachte Oleg Poelatov meegekeken, zeiden zijn advocaten vandaag. Poelatov is de enige van de vier verdachten in het MH17-proces die zich laat vertegenwoordigen.
"Hij vindt het erg wat er is gebeurd en leeft mee met de nabestaanden", zegt advocaat Sabine ten Doesschate. Poelatov ontkent dat hij betrokken is geweest bij het neerhalen van het passagierstoestel. Ook de verdediging heeft drie weken lang naar de nabestaanden geluisterd. "Het was intens verdrietig en heeft ook ons erg geraakt."
Opvallend was dat enkele nabestaanden hun waardering uitspraken voor de respectvolle manier waarop de verdediging zich in het MH17-proces heeft opgesteld. Al richtte de laatste spreker van vandaag zich tot de advocaten met de vraag hoe president Poetin zich zou voelen als zijn dochter een van de slachtoffers was geweest.
Diepe indruk
Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis zei vandaag dat alle verhalen een "diepe en blijvende indruk" hebben gemaakt. Hij bedankte de nabestaanden steeds met enkele persoonlijke woorden.
"Uw basis is weggeslagen en wat rest is dat ijzige gemis", richtte hij zich tot een van de laatste sprekers. "Ik hoop dat wat u hebt verteld, u een klein beetje helpt."
