Economie herstelt sneller, maar welke rol speelt het personeelstekort?

• Lisa Schallenberg

  redacteur Economie

"Mooie cijfers", zei Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau vandaag over de macro economische verkenning waarin de economische verwachtingen voor dit jaar en volgend jaar staan: de werkloosheid gaat minder hard stijgen, en de economie groeit sneller.

De cijfers zijn belangrijk voor de begroting van het kabinet voor 2022. Nu de economie wat harder groeit is er meer ruimte om geld uit te geven. En het is ook een belangrijke leidraad voor het kabinet hoe er wordt omgegaan met besluiten over steunpakketten. Die lopen in het najaar af.

Meer vacatures dan werkzoekenden

Onder meer de steunpakketten voor bedrijven zorgen ervoor dat de economische pijn wat meevalt, zegt Hasekamp. Die steun stopt in oktober en dat is maar goed ook, vindt het CPB. Sterker nog: stoppen met de steun is nu juist goed voor de economie, zegt het adviesorgaan.

Dat heeft onder meer te maken met de enorme krapte op de arbeidsmarkt. Uit cijfers van het CBS bleek eerder deze week dat er voor het eerst meer vacatures dan werkzoekenden zijn. Het steunpakket verergert dat, zegt het CPB, omdat bedrijven waar het niet goed mee gaat overeind blijven en dus ook personeel in dienst houden.

Als het steunpakket stopt, zullen bepaalde bedrijven ook stoppen, waardoor hun personeel aan de slag kan bij bedrijven die daar juist om staan te springen, zo redeneert het CPB. Dat biedt ruimte aan de economie om zich aan te passen.

Hasekamp gebruikt het woord 'oververhitting'. "Oververhitting betekent dat er te weinig mensen zijn voor de vacatures. En dat is letterlijk wat we zien." Veel bedrijven zijn op zoek naar personeel: er zijn te weinig mensen voor het werk dat gedaan moet worden.

"Het is heel vervelend als daardoor bepaalde essentiële diensten in gevaar komen, en dat zie je bijvoorbeeld bij het onderwijs waar klassen af en toe naar huis moeten worden gestuurd omdat er te weinig leraren zijn."

Kijk in deze kaart waar meer banen dan mensen waren, in de eerste drie maanden van dit jaar:

Het kabinet heeft al aangekondigd dat het steunpakket stopt in oktober en volgens Hasekamp laten de cijfers van vandaag dus zien dat dat mogelijk is. In april zei Hasekamp al dat het steunpakket zo snel mogelijk moest stoppen, maar toen besloot het kabinet het toch nog met één kwartaal te verlengen.

"Het CPB hecht een groot belang aan economische efficiëntie", zegt Marieke Blom, hoofdeconoom van ING. "Dan vind je het belangrijk dat mensen snel van de niet-productieve bedrijven naar productieve bedrijven bewegen. Volgens die redenering had je ook eerder kunnen stoppen met de steun."

"Je kunt ook kijken naar rechtvaardigheid. Als de overheid bepaalt dat een bedrijf niet open mag is het redelijk om dat bedrijf tegemoet te komen. Zo bied je een bepaalde mate van zekerheid aan werkgevers en werknemers. Ik denk dat dat maatschappelijk ook relevant is", zegt Blom. "En als we uiteindelijk weer teruggaan naar de situatie van voor corona dan hebben bedrijven waar het nu slecht mee gaat toch nog toekomstperspectief."

Hasekamp zegt dat je in enkele gevallen wel kan kijken naar steun voor bepaalde sectoren. "Maar daar moet je tegelijkertijd ook wel voorzichtig mee zijn." Het is beter om mensen te helpen van werk naar werk, zegt hij.

De krapte is tijdelijk, verwacht Blom. "De personeelstekorten komen ook doordat bepaalde sectoren die het goed doen in coronatijd, zoals thuisbezorgers, gegroeid zijn. Als de economie weer teruggaat naar voor de coronacrisis kan het zijn dat we daar weer minder gebruik van gaan maken, waardoor dat personeel weer ergens anders aan de slag kan."

Overigens zegt Blom ook dat het steunpakket moet stoppen als er geen contact beperkende maatregelen meer zijn, zoals nu de verwachting is.

Extra geld uitgeven

Dat de economie wat harder groeit dan verwacht zegt ook dat er wat meer ruimte is voor het kabinet om extra geld uit te geven. Met deze cijfers wordt namelijk gerekend bij het opstellen van de begroting voor 2022 in aanloop naar Prinsjesdag.

"Deze cijfers betekenen in ieder geval dat het kabinet niet hoeft te bezuinigen", zegt Hasekamp. Hoewel meer geld uitgeven technisch kan, zegt hij dat er vanwege de krapte wellicht niet genoeg mensen zijn om alle plannen en voornemens te realiseren.

"Het hangt ervan af wat voor voornemens dat zijn. Als het gaat om grote bouwprojecten, infrastructuur woningbouw, dan kan het de komende jaren best lastig zijn om daar voldoende mensen voor te vinden", zegt Hasekamp. "Aan de andere kant, als het gaat om bijvoorbeeld het verhogen van lonen in de publieke sector is dan een veel makkelijker te nemen maatregel."