Communicatie op Cuba plat, 'we weten gewoon niet wat daar precies gebeurt'
In Cuba gingen zondagavond in tientallen steden mensen de straat op; nu is vooral politie te zien in de straten van het communistische land. Het waren de grootste protesten tegen de regering in tientallen jaren. De betogers gaven het regime de schuld van de economische crisis en de armoede in Cuba.
Over de huidige situatie is veel onduidelijk. "Er is geen communicatie meer in Cuba", zegt Edwin Koopman, journalist en schrijver van het boek De ritselaars van Havana. "Veel communicatiekanalen liggen plat en we weten gewoon niet wat daar precies gebeurt."
"De politie en militairen pakken op grote schaal mensen op. Bekende critici van het regime, die actief zijn op sociale media, zijn nu opgepakt. Hoeveel het er zijn weten we niet, maar dat moeten er honderden zijn."
De druk op de demonstranten lijkt te werken. Volgens Koopman waren de demonstraties spontaan ontstaan en was er geen leider met een duidelijk doel.
'Lastig om te duiden'
"Wat dat betreft heeft zo'n regime het makkelijk", zegt hij over de regering van Miguel Díaz-Canel. "Je zorgt dat ze niet communiceren, je legt het internet plat en je laat mensen oppakken en dan worden mensen angstig."
Koopman denkt dan ook dat het de komende dagen minder onrustig zal zijn, maar hij benadrukt dat het lastig is om de ontwikkelingen te duiden. "Op het platteland kan je bijvoorbeeld filmen wat je wil, maar als er geen internet is, kan je het ook niet delen. Je kan de situatie alleen maar volgen via getuigenverslagen."
In het streng gecontroleerde Cuba is het uniek dat zoveel mensen demonstreren. Zomaar de straat opgaan uit protest is er verboden. Ook in Nederland zijn de protesten gevolgd; Eddy Barandirian was gisteren op de Dam in Amsterdam om zelf te demonstreren en zo zijn steun te betuigen aan de mensen op Cuba.
"Ik heb daar gestudeerd, ik ben homo en homo zijn in Cuba is zeker niet makkelijk", zegt hij. "Mijn familie werd bedreigd en ik was tegen de regering. Ik heb mijn vriend in Cuba leren kennen en zo ben ik uiteindelijk in Nederland terechtgekomen."
Volgens Barandirian zijn de Cubanen slaven van de regering en hebben de mensen in het land geen rechten. "Als je toch demonstreert word je in elkaar geslagen of je wordt opgepakt. Je bent niet vrij, je bent eigendom van de regering. Mijn familie komt het huis niet uit."
Cuba worstelt met de ergste economische crisis in decennia als gevolg van de door de Verenigde Staten opgelegde sancties. In het land is er een tekort aan alles. De winkels zijn leeg, er zijn amper medicijnen en het land krijgt het coronavirus moeilijk onder controle.
Volgens journalist en activist Victor Manuel Duenas wordt het elke dag erger. "Mensen gaan dood door corona. Het land weigert mee te doen aan het Covax-programma. Ze hebben hun eigen vaccin ontwikkeld, maar dat vaccin werkt niet goed en er raken mensen besmet. Het zorgsysteem is daar echt een zooitje, met 6000 besmettingen per dag."
De 27-jarige Duenas woont al een tijd in Nederland en heeft familie in Cuba. Sinds gisteren heeft hij geen contact meer kunnen krijgen met hen. "Ik maak me echt zorgen, niet alleen om mijn familie, maar ook om de mensen die protesteren. Ik kreeg berichten dat er 27 mensen worden vermist. We weten niet waar ze zijn."
Duenas hoopt dat er meer kritische geluiden uit Europa zullen komen. "Hoe meer landen het optreden veroordelen, hoe meer demonstranten zich daar gesteund zullen voelen". De Amerikaanse president Biden riep de Cubaanse regering al op naar de bevolking te luisteren en aan haar behoeften tegemoet te komen in plaats van "zichzelf te verrijken".
'Machtsbehoud, maakt niet uit hoe'
Koopman verwacht dat oproepen als deze weinig effect zullen hebben. "De Cubaanse regering gaat echt niet schuiven. Ik sluit niet uit dat er versoepelingen kunnen komen, zoals het importeren van goederen en dat geld overmaken naar familie vanuit het buitenland makkelijker zou gaan. Je zag een versoepeling na demonstraties in 1994, bijvoorbeeld. Want uiteindelijk staat er voor deze regering maar één ding op het lijstje en dat is aan de macht blijven. Maakt niet uit hoe."
Eddy Barandirian hoopt dat deze demonstraties een ander Cuba dichterbij zal brengen. "Toen ik de demonstraties zag, was ik blij en verdrietig. Ik heb gehoord dat twee mensen om het leven zijn gekomen. Maar ik heb ook hoop. Misschien krijgen de Cubanen ooit wel de vrijheid die ze nooit hebben gezien."
