Hoe erg houdt de deltavariant ons in z'n greep? 'Hangt van de vaccinaties af'

• Wouter Hoogland

Veel van hoe de coronacrisis zich de komende maanden in Europa gaat ontwikkelen, is afhankelijk van hoe de zeer besmettelijke deltavariant, voorheen de 'Indiase variant', zich gaat verspreiden. Waar het ene land nu versoepelt, verstevigt de ander juist weer de maatregelen.

Vanwege het snel oplopende aandeel delta-besmettingen stellen Ierland en Groot-Brittannië een aantal versoepelingen uit. In Portugal, waar de variant vooral in en rond Lissabon veel voorkomt, werden vorige week strengere maatregelen ingevoerd. Om besmettingen tegen te gaan weert Duitsland nu niet-Duitse reizigers uit Portugal. Rusland gaat zelfs zo ver om vaccinatie te verplichten.

Andere landen, waaronder Nederland, nemen geen extra maatregelen om de deltavariant tegen te houden. Volgens de prognoses van het RIVM blijft het aantal ziekenhuisopnames, óók als de deltavariant in Nederland de overhand neemt, deze zomer laag.

"Deze variant is zeker besmettelijker, maar we zien ook dat de vaccins goed werken tegen ziek worden", zegt Harald Wychgel van het RIVM. "Ook in Engeland is de situatie nu heel anders dan een paar maanden geleden, toen de ziekenhuizen overvol lagen."

De percentages in de kaart zijn gebaseerd op de meest recente data uit de landen:

Wel besmet, niet ziek

Een duidelijk voorbeeld hiervan is Israël. Ook hier is de deltavariant in opkomst en loopt het aantal besmettingen snel op. Mondkapjes zijn opnieuw verplicht in binnenruimtes en buitenlandse toeristen zijn voorlopig niet welkom. Toch liggen in het hele land maar 21 coronapatiënten in het ziekenhuis.

Volgens de Israëlische regering komt dat door de hoge vaccinatiegraad: 85 procent van de volwassenen is volledig gevaccineerd. "De verklaring hier is dat de gevaccineerden wel besmet raken, maar dat het vaccin helpt tegen het ontwikkelen van symptomen", zegt correspondent Ties Brock.

Het verklaart ook waarom in regio's met een lage vaccinatiegraad, zoals Azië, veel meer mensen door de deltavariant in het ziekenhuis belanden.

In Indonesië heeft minder dan 10 procent van de bevolking minimaal één prik gehad, en kunnen de ziekenhuizen de patiëntenstroom niet meer aan:

Niet alleen de vaccinatiegraad, maar ook het aantal vaccindoses heeft invloed op hoe ziek mensen worden van de deltavariant. Volgens Brits onderzoek beschermt een enkele dosis Pfizer/BioNTech voor 36 procent tegen ziektesymptomen, met twee doses is dat 88 procent. Bij AstraZeneca is dat respectievelijk 30 en 67 procent.

Dit kan verklaren waarom het aantal besmettingen in Groot-Brittannië hoog is, ondanks de hoge vaccinatiegraad. De Britse gezondheidszorg maakte meer gebruik van AstraZeneca dan EU-landen. Daarnaast was de Britse strategie erop gericht om eerst zoveel mogelijk mensen een eerste prik te geven. Van de 66 miljoen Britten heeft ongeveer de helft nog geen tweede prik gehad.

Nieuwe golf begon op scholen

In Israël, Groot-Brittannië én Nederland bestaat de zorg dat het virus zich verspreidt naar regio's met relatief weinig gevaccineerden. Correspondent Brock: "Opvallend is dat de nieuwe golf besmettingen in Israël begon op scholen, in het noorden van het land. De grote meerderheid van kinderen is niet gevaccineerd, dus de overheid roept nu kinderen vanaf 12 jaar op zich in te enten."

"Nu hebben we het seizoenseffect nog mee", zegt Wychgel van het RIVM, "maar we willen niet na de zomer hetzelfde zien als vorig jaar. Daarom pleiten wij ook voor het vaccineren van kinderen, en het blijven handhaven van de basismaatregelen."