Ook minderjarigen in cryptohandel: 'Ik dacht snel winst te kunnen maken'
"Mijn vader zat er al in, mijn broer zat er ook in, dus toen dacht ik: nou, ik ga ook maar eens kijken", zegt Sara van 17. Zij haalde een paar honderd euro van haar spaarrekening en stak het in cryptomunten.
En ze is niet de enige. Honderden minderjarigen zeggen in een vragenlijst van NOS Stories geld van hun bijbaantje in digitale munten te investeren. Op die manier hopen ze vooral snel geld te verdienen.
Dat minderjarigen ook in crypto kunnen stappen, komt doordat er geen verplichting is om te checken of iemand wel achttien jaar of ouder is, zoals bijvoorbeeld bij gokken of beleggen. Budgetinstituut Nibud maakt zich daar zorgen over en pleit voor regels. "Want jongeren zijn kwetsbaar en zijn zich niet bewust van de risico's."
Zoals de 17-jarige Collin. "In het begin kocht ik allerlei verschillende munten zonder enig idee. Ik dacht zo snel winst te kunnen maken, dat werd overal gezegd. Maar achteraf denk ik wel: dat was niet heel realistisch. Je moet echt op het goede moment inkopen en verkopen. Dan kun je wel winst maken, maar anders niet."
Collin maakte honderden euro's verlies. Ook Sara staat een paar honderd euro in de min. "Dan raak je natuurlijk wel een beetje in paniek. Want je weet niet wanneer de daling stopt." Toch gelooft ze in de toekomst van de munt. "Zolang je je geld er niet uithaalt, maak je ook geen verlies natuurlijk."
De meeste jongeren die de enquête van NOS Stories invulden, zeggen 50 tot 250 euro te investeren. Maar er is ook een grote groep die voor veel meer geld cryptomunten kocht. Sommige minderjarigen verloren net als Collin en Sara honderden euro's, maar er zijn er ook die wel geld verdienden.
Zoals Lodewijk van 16. Hij legde 30 euro in en maakte tienduizenden euro's winst. "Van die winst heb ik een goudstaaf gekocht", vertelt hij hieronder in een video van NOS Stories.
De jongeren horen op social media veel over crypto, bijvoorbeeld bij influencers op Instagram en TikTok. Er zijn ook allerlei chatgroepen die speciaal zijn opgericht om over digitale munten te praten. Niek van 19 zit in zulke groepen en beheert en zelf ook eentje. "In een grote groep zaten echt dertienjarigen. Een aantal daarvan heb ik er ook gewoon uitgegooid, omdat ze niks te zoeken hebben in deze wereld. Ze stelden echt vragen als: waar kun je kopen en welke coin moet ik kopen? Als je dat soort vragen stelt, moet je dit niet gaan doen."
Ook Raoul Esseboom merkt dat het onderwerp steeds populairder wordt onder jongeren. Hij gaat langs scholen om te vertellen over crypto en de technologie daarachter. "Ik gaf laatst les op een middelbare school en in alle drie de klassen zaten jongeren die crypto hebben gekocht. Ik zit zelf ook op Instagram en daar krijg ik ook steeds meer berichten met vragen."
Liegen over je leeftijd
Sinds vorig jaar moeten Nederlandse aanbieders van digitale munten een vergunning aanvragen bij De Nederlandsche Bank (DNB). Dat heeft te maken met Europese regels om bijvoorbeeld witwassen te voorkomen. Vanwege die regels vragen de meeste cryptosites gebruikers om hun identiteit te bevestigen met een ID-kaart of paspoort. Op die manier kunnen ze ook iemands leeftijd controleren.
Maar dat gebeurt niet altijd. Bij sommige sites hoef je enkel aan te geven dat je achttien of ouder bent bent, maar hoef je dat niet aan te kunnen tonen. Door te zeggen dat je zogenaamd oud genoeg bent, kun je dan tot een bepaald bedrag gewoon munten kopen. "Ik kon gewoon investeren tot 500 euro zonder me te legitimeren. Zonder problemen, het was best wel makkelijk", zegt Sara.
Waarschuwen voor de risico's
Er zijn geen partijen die hier toezicht op houden. DNB geeft dus vergunningen af aan cryptosites, maar kijkt vooral of er genoeg gebeurt tegen witwassen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt wel toezicht op beleggen en of minderjarigen daar niet actief zijn. De AFM zegt dat het goed zou zijn als cryptoaanbieders ook checken of iemand meerderjarig is, maar kan daar nu niet op controleren, omdat de digitale munten niet onder AFM-toezicht vallen.
Het ministerie van Financiën wacht vooral op Europese regelgeving waaraan wordt gewerkt. Wel waarschuwen zij voor risico's van het handelen in crypto, omdat de waarde soms flink kan dalen en je geld kunt kwijtraken. Ook Collin is zich nu bewust van de risico's: "Ik zou echt alleen met kleine bedragen beginnen en ook alleen geld gebruiken dat je echt kunt missen."
