Veel cryptobedrijven stoppen door nieuwe witwasaanpak
Bijna dertig cryptobedrijven hebben vooralsnog afgezien van registratie bij De Nederlandsche Bank om een vergunning te krijgen om dit jaar te mogen doorgaan. Eerder gaven 75 bedrijven zelf aan dat ze een vergunning nodig zouden hebben onder een nieuwe wet die sinds kort van kracht is, en toch hebben er uiteindelijk slechts 48 zich aangemeld.
Wat er met de andere bedrijven is gebeurd, weet DNB niet. Ook de brancheorganisatie Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland (VBNL) kan niet met zekerheid zeggen wat de andere bedrijven nu doen. Een aantal ervan heeft in ieder geval aangegeven te stoppen vanwege de hoge kosten.
Nieuwe wet
Sinds 21 mei vallen veel cryptobedrijven in Nederland onder nieuwe Europese anti-witwasrichtlijnen. Dat betekent dat bedrijven waar je bijvoorbeeld euro's of dollars kunt omwisselen tegen cryptomunten als bitcoins, en andersom, vanaf nu aan dezelfde anti-witwasregels moeten voldoen als banken en accountants. Hetzelfde geldt voor bedrijven die 'bewaarportemonnees' aanbieden voor cryptomunten.
In de praktijk komt het erop neer dat deze bedrijven alle transacties in de gaten moeten houden om te kijken of er niets ongebruikelijks tussen zit dat mogelijk kan wijzen op witwassen of het financieren van terrorisme. Daarnaast moeten ze onderzoek doen naar hun klanten, zodat ze weten wie er achter de transacties en portemonnees zitten. Allemaal om te voorkomen dat criminelen cryptomunten misbruiken.
Veel kleine start-ups moeten nu stoppen.
De nieuwe regels leiden tot onzekerheid bij bedrijven die handelen in cryptovaluta, blijkt uit gesprekken met acht platforms. De wetgeving zelf steunen ze vaak, maar ze lopen aan tegen de kosten die het toezicht met zich meebrengt.
Zo laat Bitcoinmeester weten "erg blij" te zijn met uniforme regels voor cryptobedrijven. Maar de partij noemt het wel jammer dat door de kosten "veel kleine start-ups nu moeten stoppen" en dat er een "hoge barrière wordt opgeworpen voor nieuwkomers". Voor BitKassa zijn de kosten een reden om te stoppen met het grootste deel van de activiteiten, het omwisselen van euro's en bitcoins.
De toezichtskosten zijn voor de ondernemingen het pijnpunt. Die hangen af van het totale aantal registraties en de omzet van een bedrijf in dit jaar. Daar bestaat nog onzekerheid over. Grotere of groeiende bedrijven houden dan ook rekening met een naheffing in 2021.
De onzekerheid betekent dat bedrijven geld moeten reserveren. Zo geeft Knaken aan "enkele tonnen" per jaar apart te zetten. Dit omvat alle kosten die de wetgeving voor het bedrijf met zich meebrengt, ook bijvoorbeeld het inhuren van extra personeel.
Voor bedrijven die in meerdere landen in de Europese Unie actief zijn, speelt nog mee dat de toezichtseisen per lidstaat verschillen. Anders dan bijvoorbeeld banken kunnen cryptobedrijven ook niet een Europees 'paspoort' aanvragen, waarmee ze in een keer overal mogen werken. "We moeten in elke lidstaat waarin we actief zijn apart een vergunning aanvragen", zegt Bram Ceelen van Anycoin.
Verder kaart Bitonic aan dat de wetgeving betekent dat een cryptoplatform veel meer informatie van klanten moet opvragen. "Het komt er al snel op neer dat iemand een groot deel van zijn persoonlijke financiën moet delen." Volgens het bedrijf gaat het bijvoorbeeld om loonstroken en belastingaangiftes. "Veel klanten voelen zich daar niet comfortabel bij en zijn niet blij met deze inbreuk op hun privacy."
Niet aansprakelijk
Het doel van de nieuwe wetgeving is dat witwassen en terrorismefinanciering beter kunnen worden opgespoord. Hoewel veel cryptobedrijven hiervoor zelf ook al klanten controleerden en transacties via hun platform in de gaten hielden, was dat soms ingewikkeld. Onder meer omdat ze zelf aansprakelijk gesteld konden worden, of aangeklaagd door klanten als ze hun gegevens met een opsporingsdienst deelden zonder dat die ze gevorderd had.
Onder de nieuwe regels kunnen cryptobedrijven nu, net als bijvoorbeeld banken, ongebruikelijke zaken melden aan de Financial Intelligence Unit (FIU). Instellingen die een melding doorgeven aan de zijn gevrijwaard van aansprakelijkheid voor de daden van die klanten.