'Datacenters in Noord-Holland kunnen leiden tot drinkwatertekort'

Datacenters in Noord-Holland gebruiken zoveel water om de apparatuur te koelen, dat er mogelijk een tekort aan drinkwater voor huishoudens kan ontstaan. Dat blijkt volgens De Telegraaf uit interne stukken van de provincie Noord-Holland. Aan het koelwater worden daarnaast onbekende chemicaliën toegevoegd die in het milieu belanden. Volgens de krant hebben ambtenaren een kritisch onderzoeksrapport hierover bewust niet gepubliceerd. De provincie ontkent dit.

Twee bestaande datacenters in de gemeente Hollands Kroon zouden naar schatting van ambtenaren 525 kuub drinkwater per uur verbruiken. Per jaar zou het gaan om 4,6 miljoen kuub. Ter vergelijking, dat staat volgens het Nibud gelijk aan ruim 28.000 vierpersoons huishoudens.

De gemeente wil vergunningen verlenen voor nog vijf nieuwe datacenters, waardoor de behoefte aan koelwater met zo'n 10 miljoen kuub per jaar zou oplopen. Uit een online webinar van de provincie Noord Holland blijkt dat er "tijdens extreme weersomstandigheden een zoetwatertekort kan optreden".

'Niet onder de pet gehouden'

De provincie Noord-Holland spreekt tegen dat er een rapport onder de pet is gehouden. Volgens een woordvoerder is er inderdaad in opdracht van de provincie onderzoek gedaan naar waterverbruik door datacenters en de gevolgen van langdurige droge zomers op de watervoorziening.

Maar de provincie vond naar eigen zeggen de steekproef van dat onderzoek te klein en de conclusies van het rapport onvoldoende onderbouwd. Daarom is volgens de provincie besloten het rapport niet te publiceren.

Cees Loggen, gedeputeerde ruimtelijke ordening van de provincie Noord-Holland, schrijft in een blog dat er wordt gewerkt aan een provinciale datacenterstrategie, waar het water- en energieverbruik en de ruimtelijke impact onderdeel van is. Het plan is om die datastrategie voor de zomer aan de Provinciale Staten te sturen.

Reactie Microsoft

Een van de bedrijven met een groot datacenter in Noord-Holland is Microsoft. Het techbedrijf reageert op de berichtgeving met een verklaring dat hun datacenters in Nederland voornamelijk worden gekoeld door directe buitenlucht. "Ongeveer 95% van het jaar, afhankelijk van de temperatuur ter plaatse. De rest van het jaar wordt verdampt water gebruikt om het datacenter te koelen. De omstandigheden van deze bedrijfsvoering zijn goed afgestemd op het Nederlandse klimaat, waardoor ons waterverbruik op jaarbasis tot een minimum beperkt blijft." Daarnaast zegt het bedrijf te investeren in de ontwikkeling van nieuwe koeltechnologieën.

Microsoft benadrukt dat de chemische behandeling om de kwaliteit van het koelwater in stand te houden voldoet aan de wet- en regelgeving.

Van Nieuwenhuizen: bericht alarmerend

Minister Van Nieuwenhuizen zegt in een reactie dat ze eerst wil uitzoeken hoe het precies zit en dat ze daarover contact opneemt met de provincie Noord-Holland: "Die is het bevoegd gezag voor de vergunningen." En de provincie moet volgens de demissionaire minister van Infrastructuur dus ook het belang van de drinkwatervoorziening in de gaten houden. Ook gemeenten en waterschappen moeten zich aan de normen houden, benadrukt ze.,

De minister vindt het bericht wel "nogal alarmerend" overkomen en daarom moet duidelijk worden wat er aan de hand is: "We zullen er op toezien dat de drinkwatervoorziening niet in gevaar komt."

Nationale drinkwatervoorziening

Hoogleraar bestuurskunde Michiel de Vries bekeek die eerder genoemde webinar en is kritisch over de gang van zaken. Hij is onder meer bezorgd over het gebruik van chemicaliën om bacteriën in het koelwater te doden en kalkafzetting te voorkomen. "Dat wordt weer geloosd op het oppervlaktewater, op kanalen en het IJsselmeer, noem maar op. Dat is toch een Natura 2000-gebied. Het is onze nationale drinkwatervoorziening", zegt De Vries in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens De Vries wordt er bij de verlening van vergunningen helemaal geen rekening gehouden met het waterverbruik. "Waar ik als ik mijn huis moet verbouwen aan allerlei vergunningen moet voldoen, worden er door de overheden helemaal geen eisen gesteld aan de datacenters wat betreft energie- en waterverbruik."

Meer kritiek op datacenters

Er is al langer kritiek op de komst van grote datacenters in Noord-Holland. Er zijn klachten over horizonvervuiling, het verdwijnen van landbouwgrond, het enorme energieverbruik en het gebruik van koelwater.

In de Wieringermeer is in september vorig jaar het grootste windpark van Nederland geopend. De molens kunnen stroom opwekken voor 370.000 huishoudens, maar het grootste deel van de elektriciteit gaat naar een datacentrum van Microsoft. Die kwestie kwam aan bod in het tv-programma Zondag met Lubach.