Opening grootste windpark van Nederland; meeste stroom naar datacenter Microsoft
In de Wieringermeer is het grootste windpark op land van Nederland geopend. Voor de eigenaar van het park, het bedrijf Vattenfall, betekent het een feestje, voor een aantal omwonenden een bittere pil. Zij voelen zich onvoldoende serieus genomen in hun bezwaren tegen het park.
Een van de dingen die ze stoort, is dat veel groene stroom naar een datacentrum van Microsoft gaat. De molens kunnen stroom opwekken voor 370.000 huishoudens, maar het grootste deel van de elektriciteit gaat naar dat datacentrum, in het nabijgelegen Middenmeer.
In het windpark staan 82 windmolens verspreid over een gebied van 15 bij 20 kilometer, waar het vaak hard waait. Ze zijn het resultaat van het beleid in Noord-Holland om losse windmolens weg te halen, en die te vervangen door grotere exemplaren in strakke lijnopstellingen.
Klein duimpje
Boer Han Lammers heeft uitzicht op een flink aantal van de nieuwe molens. "Hartstikke goed hoor, die groene stroom", zegt hij, "maar het is jammer dat veel van die stroom naar Microsoft gaat, naar dat datacentrum, en wij profiteren er als buurt veel te weinig van."
Er had ook meer inspraak moeten zijn, vindt hij. Hij heeft wel bezwaar gemaakt, samen met 1100 anderen. "Maar bezwaar maken tegen een reus is gewoon heel moeilijk als kleinduimpje."
De problematiek van de stroom vretende datacenters speelt niet alleen in de Wieringermeer. Op veel meer plekken in het land sluiten multinationals contracten voor de afname van groene stroom. Alleen al in Noord-Holland staan nu 57 datacenters en zijn er vergevorderde plannen voor nog meer.
Maar Vattenfall vindt dat kritische vragen hierover niet aan hen gesteld moeten worden, maar aan de Nederlandse overheid. Die bepaalt immers of en onder welke voorwaarden bedrijven zich in Nederland kunnen vestigen. Ruben Lindenburg van Vattenfall zegt: "Het enige waar wij ons mee bezig houden is het vergroenen van het energieaanbod en daar mag iedereen gebruik van maken, dus ook Microsoft. En ook de huishoudens hier in de Wieringermeer."
Bovendien laat het bedrijf de buurt meeprofiteren. Er is een regeling waardoor mensen die binnen een straal van 1250 meter van de molens wonen, geld krijgen overgemaakt. En er is een fonds voor de gemeenschap, waaruit bijvoorbeeld geld naar een zwembad in de omgeving kan gaan.
Ook de vraag of groene stroom niet helemaal gereserveerd zou moeten worden voor de Nederlandse bevolking, omdat anders wellicht de klimaatdoelstellingen in gevaar komen, moet volgens Vattenfall door de overheid beantwoord worden. "Een debat over de komst van grote energieverbruikers naar Nederland en de invloed daarvan op de duurzaamheiddoelstellingen, is in onze ogen een breder, maatschappelijk debat, dat niet specifiek gaat over Vattenfall of Windpark Wieringermeer."
Binnen de provinciale politiek was er wel discussie, maar volgens de provincie komen nieuwe groene stroomprojecten vanaf nu anders tot stand, met meer betrokkenheid van burgers. De SP stelde er afgelopen zomer vragen over aan het provinciebestuur. Bijvoorbeeld of de provincie de angst deelt dat het draagvlak voor duurzame energie onder druk komt te staan, als gevolg van de grote hoeveelheid stroom die naar multinationals gaat.
De provincie antwoordde: "Nee, daar zijn wij niet bang voor want we doen het nu fundamenteel anders." Plannen voor duurzame energie worden nu gemaakt door regio's in de zogenoemde Regionale Energie Strategieën, waardoor ze 'bottom-up' tot stand komen.
Hakken in het zand
Maar volgens Sijas Akkerman van de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland heeft het windpark Wieringermeer wel degelijk het draagvlak voor nieuwe groene energie aangetast. "Veel mensen en gemeenten zetten nu de hakken in het zand. En logisch ook. Want het geld gaat naar de pensioenen van mensen in Scandinavië, de stroom gaat naar een Amerikaanse multinational, en de mensen hier kijken tegen de molens aan."
Grote vraag is daarnaast, zegt Akkerman: moeten die datacentra nou uitgerekend in een van de meest dichtstbevolkte landen van Europa komen? Het realiseren van voldoende groene energie is al moeilijk genoeg, zegt hij. "Het moet in ieder geval niet zo zijn dat wie het meeste betaalt de meeste groene stroom krijgt."
