Onrust in lokale politiek Noord-Holland door bouw twee mega-datacenters

Wie op de A7 in Noord-Holland bij Middenmeer rijdt, ziet een grote blokkendoos opdoemen. Hierin huist een zogeheten hyperscale, een enorm datacenter van Microsoft. Iets verderop staat er nog een, van Google. De plannen om nog vijf datacenters aan de snelweg te bouwen stuiten op lokaal verzet.

De datacenters zijn volgens de sector nodig omdat de wereld in rap tempo digitaliseert. Dat geldt des te meer nu er veel wordt thuisgewerkt en videovergaderen de normaalste zaak van de wereld is geworden. Daardoor botsen twee belangen: die van digitale groei en gevolgen op lokaal niveau.

De voornaamste kritiek? Datacenters zouden alle groene energie opslurpen die er wordt opgewekt, ze dragen niets bij aan de energietransitie en verpesten het landschap. Verder stelt de actiegroep Data non Grata dat er een tekort is aan waterberging en dat het koelwater dat op het oppervlaktewater wordt geloosd niet gezuiverd kan worden.

Online diensten

Volgens Stijn Grove van brancheorganisatie Dutch Data Center Association zijn dit soort datacenters echter hard nodig. "Alle diensten van Microsoft die mensen in Nederland gebruiken moeten ergens online staan."

Het aantal datacenters is sinds 2016 gedaald van 206 naar 189: kleine datacenters maken volgens Grove plaats voor grotere. Het aantal vierkante meters is gestegen met 150.000 m2 naar 378.000. Er zijn nu drie hyperscales. Grotere datacenters kunnen efficiënter met energie omgaan dan kleinere.

Dinsdag en donderdag hield de gemeente Hollands Kroon, in het noorden van Noord-Holland, extra raadsvergaderingen over de bouw van een nieuw datacenter van Microsoft. De provincie Noord-Holland vindt dat de plannen aangepast moeten worden en de regio West-Friesland is het niet eens met het bestemmingsplan.

De zaak heeft geleid tot grote spanningen in de coalitie, beschreef NRC. Twee raadsleden van coalitiefracties VVD en Senioren Hollands Kroon (SHK) zijn vertrokken.

"We willen de feiten boven tafel hebben: wat is er nou afgesproken met de datacentergiganten?", zegt Lars Ruiter, die uit de VVD-fractie is gezet. "Tot dusver hebben we heel weinig informatie gehad. We zijn niet goed geïnformeerd en slecht meegenomen in de plannen."

Ook voordeel voor omgeving

Microsoft zegt in een reactie dat het bedrijf zich bewust is van de complexiteit rond de groei en de zorgen van de lokale gemeenschap, omdat het bedrijf daarmee in contact staat. Volgens Microsoft is er ook een voordeel voor de omgeving: het aantal banen zal stijgen als het datacenter uitbreidt. En er wordt pas gebouwd als de vergunning is verleend, zegt Microsoft.

Volgens Lars Ruiter zijn er al langer spanningen rond dit dossier. "In het coalitieakkoord stond dat er meer ruimte moest worden gegeven aan datacenters. Dat stuitte op veel weerstand bij agrariërs en inwoners."

In april besloot de raad te stoppen met dit plan. Er was echter één maar: het college wilde wel ruimte geven aan lopende initiatieven, waaronder de bouw van het tweede datacenter. "Dat gaat niet om een klein beetje: het gaat van 50 naar 230 hectare", zegt Ruiter. Hij heeft toen een opiniestuk geschreven in het Noordhollands Dagblad. "Dat heeft kwaad bloed gezet bij mijn fractie."

Vragen

Jeff Leever, die uit de fractie van de Senioren stapte, stelt dat zijn vragen over de bestemmingsaanvragen niet in goede aarde vielen. "De vragen stonden zo'n twee uur op de site van de gemeente en zijn toen verwijderd."

SHK-wethouder Mary van Gent zegt in een mail waarover de NOS beschikt, dat de vragen van Leever "voorbarig" waren. Ook zou door zijn vragen "de coalitie zijn ontploft". Van Gent vreest voor het einde van de coalitie "als de pers hiermee aan de haal gaat". "Ik vond dat met deze actie een democratische lijn was overschreden van de scheiding der machten", zegt Leever.

De wethouder laat weten dat er op korte termijn allerlei momenten stonden gepland waarop mensen zouden worden bijgepraat over dit onderwerp. Daarom was het volgens haar onhandig om vlak daarvoor een hele lijst vragen in te dienen. Het was niet meer dan een advies, zegt Van Gent.

Bestemmingsplan

Volgens Erik Annaert, fractievoorzitter van VVD Hollands Kroon, laat het bestemmingsplan toe dat er op die plek een tweede datacenter komt. "Wij zijn niet tegen de bouw", zegt hij.

Het gemeentebestuur kreeg voorlopig groen licht voor het verder ontwikkelen van de plannen. Wel moet er meer aandacht worden gegeven aan het uiterlijk. Zo zou er bijvoorbeeld een bomenrij langs de A7 kunnen worden geplant, om de datacenters aan het zicht te onttrekken.