VN-Veiligheidsraad bespreekt Myanmar, maar generaals zijn niet bang voor sancties
"Het leger van Myanmar moet ophouden met het vermoorden en opsluiten van betogers." In niet mis te verstane bewoordingen veroordeelt de Hoge Mensenrechtencommissaris van de Verenigde Naties Bachelet het recente geweld in het Zuidoost-Aziatische land. Daar zijn sinds de coup van begin februari zeker tientallen burgers om het leven gekomen en mogelijk nog veel meer. Wat kan de internationale gemeenschap daartegen doen?
De VN-Veiligheidsraad komt later vandaag nog in een speciale sessie bijeen om het over de crisis in het land te hebben. De VN-mensenrechtenonderzoeker voor Myanmar wil dat de raad de militaire machthebbers zwaar straft: er moet een wereldwijd wapenembargo tegen Myanmar komen en gerichte economische sancties tegen de junta.
Wat doet China?
Dat zal gezien de vetomacht van China en in mindere mate Rusland een onmogelijke opgave worden. Kort na de coup hield China met Russische steun nog een poging van de V-raad tegen om de staatsgreep te veroordelen, laat staan dat het land nu een wapenembargo zou steunen.
Wel steunde China een oproep aan de junta om de gekozen premier Aung San Suu Kyi en anderen vrij te laten. Ook zei de raad dat het land moet afzien van geweld, de democratische instanties in stand moet houden en de mensenrechten volledig moet eerbiedigen.
Gezien de eerdere blokkades van China was die boodschap opvallend, zegt oud-ambassadeur voor Myanmar Laetitia van den Assum. "Ook heeft de Chinese ambassadeur in Myanmar onlangs in het openbaar gezegd dat China helemaal niet blij is met de situatie. Dat is uitzonderlijk."
De reactie van Peking heeft volgens haar te maken met een behoefte aan stabiliteit in Myanmar. "China deelt honderden kilometers grens met het land. Bovendien wordt er al jaren gewerkt aan het ontsluiten van de Chinese provincie Yunan met wegen en spoorlijnen die via Myanmar gaan. Daar zijn enorme belangen mee gemoeid."
Zondag schoten ordetroepen met scherp op ongewapende betogers:
Een woordvoerder van China bij de Verenigde Naties zei dat het land hoopt dat alle partijen in Myanmar het belang van het volk voorop zullen stellen en met elkaar in gesprek zullen gaan om hun verschillen uit te spreken. "Alles wat de Veiligheidsraad doet moet gericht zijn op Myanmars politieke en sociale stabiliteit en niet de spanningen verder doen oplopen."
Ondertussen zitten de Westerse landen niet stil. De Verenigde Staten hebben hooggeplaatste officieren, een aantal ministeries en militaire conglomeraten van Myanmar op een zwarte lijst gezet voor handel. Ook de EU bereidt sancties voor.
Maar de impact van die maatregelen zal tegenvallen, omdat de VS en de EU geen heel grote handelspartners zijn voor Myanmar. China is dat wel, maar dat land houdt zijn kruit droog. Maar het moet binnenkort wel tot actie overgaan, denkt Van den Assum. "Als China nu weer met niets komt, zou dat wel ernstig zijn."
Wat doet de regio?
En de andere landen in Zuidoost-Azië? Traditiegetrouw bemoeien zij zich liever niet met elkaars binnenlandse aangelegenheden. Geen wonder wellicht als je bedenkt dat van de tien Zuidoost-Aziatische landen er twee worden geleid door militairen na een staatsgreep, twee landen communistisch zijn en geen verkiezingen kennen, in twee landen één partij al meer dan twintig jaar aan de macht is en één land een absolute monarchie is, somde persbureau Bloomberg op. Alleen de Filipijnen, Maleisië en Indonesië hebben in de laatste jaren een vreedzame machtsoverdracht gehad van de ene partij naar de andere.
Het zijn niet toevallig die drie landen, plus Singapore, die Myanmar dinsdag ook hebben opgeroepen om Aung San Suu Kyi vrij te laten en de democratie te herstellen.
Het geweld tegen burgers is rampzalig en onacceptabel.
Singapore is de grootste buitenlandse investeerder in Myanmar en gebruikte als een van de weinige buurlanden harde woorden. De minister van Buitenlandse Zaken noemde het een nationale schande dat het Myanmarese leger op zijn eigen bevolking schiet.
Toch ziet de Singaporese premier Lee niets in sancties, omdat die vooral de bevolking zouden raken. Hij noemde de coup in een BBC-interview "een enorm tragische stap achterwaarts, die nergens toe leidt" en zei dat het geweld tegen burgers en ongewapende betogers onacceptabel en rampzalig is. Zijn oplossing: Aung San Suu Kyi vrijlaten en met haar onderhandelen over de toekomst van Myanmar.
Maar opperbevelhebber Hlaing is onverbiddelijk: de aanvoerders van de protesten en andere 'ophitsers' zullen worden gestraft. Voor sancties zijn de generaals namelijk helemaal niet bang.
"We zijn gewend aan sancties en we zullen ze wel overleven", zei een van hen tegen de speciale VN-gezant voor Myanmar toen zij hem waarschuwde voor de strafmaatregelen. Ook een geïsoleerde positie op het internationale toneel deert de legertop naar eigen zeggen niet. "We moeten leren om met slechts een paar vrienden om te gaan."
Bravoure, zegt Van den Assum. "Niemand vindt het leuk om onder sancties te staan. Bovendien worden nu ook de bedrijven van het leger geraakt waarmee de oppressie wordt betaald. Dat vinden ze echt niet prettig."
De oud-ambassadeur hoopt dat er landen komen die de partijen in Myanmar bij elkaar gaan brengen. "Dit is uiteindelijk een probleem dat de mensen in Myanmar zelf moeten oplossen."
