RIVM past folder aan: pas op, je bent niet meteen beschermd na vaccinatie

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Het RIVM gaat duidelijker na vaccinatie communiceren wanneer je maximaal beschermd bent tegen corona. De eerste weken na de vaccinaties zijn mensen namelijk nog niet optimaal beschermd tegen het virus, en dat stond niet duidelijk gecommuniceerd in de brieven en folders die aan gevaccineerden werden gegeven. De nieuwe folder ligt inmiddels bij de drukker, laat het RIVM weten aan de NOS.

Meerdere deskundigen zijn blij met dit besluit, zij vinden namelijk dat de communicatie van het RIVM hierover beter moet. "Het is heel belangrijk dat mensen zich realiseren dat het zeker twee weken duurt voordat de bescherming begint te werken. Dat moet echt meer aan de mensen uitgelegd worden", zegt immunoloog Marjolein van Egmond.

De eerste prik van een vaccin van BioNTech/Pfizer, Moderna en AstraZeneca zet het afweersysteem aan. Na twee weken merk je hier iets van, maar het duurt een tot twee weken na de tweede prik voordat de maximale bescherming wordt bereikt. Bij het Janssen-vaccin - dat overigens nog niet is goedgekeurd en maar één prik heeft - wordt de maximale bescherming bereikt na 28 dagen. Dat betekent dus dat je niet alleen tússen de prikken niet optimaal beschermd tegen corona bent, maar ook de weken erna.

"Voor mensen in mijn vakgebied is dit gesneden koek, maar voor de rest van Nederland niet", zegt Van Egmond. "Ik begrijp wel een beetje dat bijvoorbeeld grootouders hun kleinkinderen na al die tijd weer willen knuffelen. Maar denk nou niet dat je direct na die prik beschermd bent. Daarom is het zo belangrijk dat men weet wanneer die bescherming optimaal is."

Dat het even duurt voordat 'de prik begint te werken' heeft te maken met de cellen die worden opgebouwd door het afweersysteem. Die cellen moeten 'volwassen worden en zich vermenigvuldigen', legt Van Egmond uit. De tweede prik zorgt ervoor dat het afweersysteem nog krachtiger wordt. Om ons vervolgens te beschermen tegen een besmetting met het coronavirus. "Dat kost gewoon tijd." Zoals de immunoloog al eerder zei: "In de sportschool krijg je ook niet meteen een sixpack."

Waarschijnlijk communiceerde de overheid hier tot nu toe minder expliciet over omdat nu toch alle beperkende maatregelen ook voor gevaccineerde mensen gelden, zegt immunoloog Dimitri Diavatopoulos. "De realiteit laat echter wel zien dat veel mensen na vaccinatie minder strikt omgaan met alle maatregelen, omdat vaccinatie een gevoel van veiligheid geeft."

Ook epidemioloog Alma Tostmann vindt de communicatie over meer onderwerpen rondom het coronavirus te mager. "Ik vind de communicatie onvoldoende. De overheid, GGD en RIVM hebben hier een grote rol in. Nog meer aandacht voor de simpele dingen - ook al over hoe je een mondkapje op en af zet - maar ook over ingewikkeldere dingen - zoals hierboven - zou goed zijn." Zo kan de burger besluiten beter volgen. "Het blijven uitleggen van basisprincipes en toelichten waarom dingen zijn zoals ze zijn is, ondanks dat ze op het eerste gezicht niet logisch lijken, is heel belangrijk."

Een ander belangrijk punt, dat nu nog duidelijker wordt besproken in de nieuwe folder, is de besmettelijkheid na het krijgen van een vaccin. Op de vraag 'zorgt het vaccin ervoor dat je na een eventuele infectie het virus nog aan een ander geeft?' is namelijk nog geen antwoord. "Je kan zelf besmettelijk zijn als je gevaccineerd bent en dat heb je misschien niet door omdat je geen symptomen hebt. Voorzichtigheid blijft daarom nodig", zegt immunoloog Anke Huckriede daarover.

Sommige mensen zullen toch gaan knuffelen in die eerste weken, zegt Van Egmond. "En dan is het relevant voor hen om te weten dat ze niet alleen anderen kunnen besmetten maar ook zelf besmet kunnen raken. Het gaat niet alleen om andermans veiligheid, maar ook de eigen veiligheid."

Het RIVM roept op om ook na een vaccinatie je aan alle coronamaatregelen te houden.

Dit is de oude folder van het RIVM: