Overheidsorganisaties worstelen met kwijtschelden schulden in toeslagenaffaire
Alle gedupeerden van de toeslagenaffaire hoeven hun schulden bij overheidsinstanties niet meer terug te betalen, zo beloofde staatssecretaris Van Huffelen. Maar een maand na die toezegging blijkt de schuldenproblematiek ook voor overheden in de praktijk weerbarstig.
Zo willen gemeentes de schulden alleen kwijtschelden als aan een aantal strikte voorwaarden is voldaan, zo werd afgelopen vrijdag besloten op een bestuursvergadering van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De belangrijkste reden: er ligt nog steeds geen oplossing voor de private schulden die gedupeerden hebben.
"Wij willen hen heel graag helpen, maar voor ons is het een voorwaarde dat er eerst afspraken met private schuldeisers komen. Anders staan de incassobureaus alsnog in de rij en heeft het geen zin", zegt Peter Heijkoop, bestuurslid bij VNG en wethouder in Dordrecht. "Dit had wat ons betreft eigenlijk al geregeld moeten zijn."
30.000 euro
Door afspraken met schuldeisers te maken, moet voorkomen worden dat de getroffen ouders, die allemaal ten minste 30.000 euro krijgen van het kabinet, een groot deel van dat bedrag weer moeten inleveren.
Van Huffelen is sinds enkele weken in gesprek met private schuldeisers, zoals energieleveranciers, zorgverzekeraars, woningcorporaties en verzekeraars. Volgens het ministerie van Financiën verlopen de gesprekken "constructief". Van Huffelen laat weten dat ze in de komende weken afspraken met hen hoopt te maken.
De Tweede Kamer wil dat de overheid private schulden overneemt als de betrokken partijen dat niet zelf doen. Drie weken geleden stemde een meerderheid voor een motie die daartoe oproept.
Intussen heeft het ministerie van Financiën een adempauze ingesteld: gedupeerden die de 30.000 euro schadevergoeding krijgen, kunnen een jaar lang niet benaderd worden door schuldeisers. Daardoor is er volgens het ministerie van Financiën nu wat langer de tijd om afspraken te maken met private schuldeisers.
Plaatselijke loodgieter
Een andere voorwaarde van de gemeentes is dat zij gecompenseerd worden voor de schulden die zij kwijtschelden, dat gaat naar schatting om miljoenen. Ook moet er een fonds komen voor kleine private schuldeisers. "Denk hierbij aan de fietsenmaker om de hoek of de plaatselijke loodgieter", zegt Heijkoop. "Ook zij hebben recht op hun geld."
Na lang aandringen kunnen gemeentes nu bij de contactgegevens van gedupeerden, maar dit lost volgens VNG nog niet het volledige probleem op. "We mogen deze gedupeerden alleen bellen met de vraag of ze hulp willen", legt Heijkoop uit. "Maar we mogen vanwege de privacywet de gegevens niet gebruiken om te controleren of ze ook schulden bij ons hebben."
En dat leidt tot ongewenste situaties, vindt de VNG. "Het kan dus zijn dat we gedupeerden bellen om te helpen en dat ze op hetzelfde moment een rekening van de gemeentelijke belastingen op de deurmat krijgen", zegt Heijkoop. "Hiervoor hebben we de staatssecretaris om een oplossing gevraagd."
Het is nog niet zeker of er een streep gaat door achterstanden met de waterschapbelastingen. De Unie van Waterschappen moet hierover nog beslissen, dat gebeurt tijdens een commissievergadering op 26 februari.
Ook bij het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), dat boetes int, ligt nog geen kant-en-klaar plan. Het is nog niet duidelijk welke boetes precies worden geschrapt en in hoeverre er maatwerk moet worden toegepast. In de tussentijd stuurt het CJIB geen aanmaningen of deurwaarders naar mensen die op de lijst met gedupeerden staan.
De Belastingdienst heeft, naast met het CJIB, ook de gegevens van gedupeerde ouders gedeeld met het UWV, SVB, en DUO. Het gaat om een groep van circa 20.000 ouders. Die gebruiken deze organisaties om de lopende incasso bij deze ouders te pauzeren.
Misbruik
Het ministerie van Financiën laat weten dat de schulden definitief worden kwijtgescholden op het moment dat zeker is dat iemand gedupeerd is. "Hoe dat er precies technisch uit gaat zien, moet nog worden uitgewerkt", laat een woordvoerder weten. Schulden die zijn ontstaan door misbruik zullen niet worden kwijtgescholden. Hetzelfde geldt voor strafrechtelijke boetes, bijvoorbeeld voor winkeldiefstal en mishandeling.
Op dit moment zijn 470 ouders na een lichte toets uitbetaald. Bij hoeveel van hen de schulden op dit moment zijn kwijtgescholden, is onduidelijk. Volgens het ministerie hebben deze ouders niet echt te maken met schuldenproblematiek.
