Vanavond landt rover op Mars, NASA houdt adem in voor '7 minutes of terror'

• Ivo Landman

  redacteur Online

In het Californische Pasadena, de thuisbasis van NASA's Jet Propulsion Laboratory, tellen ze de uren en minuten af. Vanavond moet de nieuwe Amerikaanse Marsrover Perseverance afdalen in de krater Jezero op Mars.

Perseverance moet om 21.44 uur neerkomen, maar het signaal zal ons pas 11 minuten later bereiken, om 21.55 uur Nederlandse tijd. In het controlecentrum in Pasadena zit dan ook de in Groningen geboren Gerhard Kruizinga, die na zijn studie lucht- en ruimtevaarttechniek in Delft en Texas bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA belandde. Hij heeft meegewerkt aan meerdere Marsmissies.

Live kijken?

De NASA maakt een uitzending rondom de landing van de rover. Hier kijk je mee.

Deze keer is Kruizinga leider van het navigatieteam dat de rover van de aarde naar Mars heeft gebracht, zegt hij enkele dagen voor de landing tegen de NOS.

"Wij zijn verantwoordelijk voor de vlucht totdat Perseverance de atmosfeer van Mars binnenkomt. Het is in feite hetzelfde als het manoeuvreren van een vliegtuig op het juiste pad voor de landingsbaan. Wij zetten Perseverance met de juiste snelheid op een bepaalde plek. Daarna nemen de mensen van het Entry, Descent and Landing-team het over."

De laatste vier dagen voor de landing waren voor Kruizinga en zijn team extra spannend. "We zijn 24 uur per dag bezig en krijgen weinig slaap. Slapen doen we na de landing wel. Alles zit goed op koers, alleen komen we nu in de fase dat we gaan denken: wat zijn we misschien nog vergeten? Moeten we hier nog eens naar kijken? Iedereen is druk bezig met alles nog eens te herzien, maar tot nu toe vinden we niks. Dat is goed."

Van de drie ruimtevaartuigen die de rode planeet deze maand bereiken - vorige week arriveerden planeetverkenners van de Verenigde Arabische Emiraten en China al - heeft Perseverance een van de meest ambitieuze missies voor de boeg. De robotwagen is volgestopt met tal van meetinstrumenten en beschikt over een boor waarmee het bodemmonsters kan nemen, om ze in buisjes klaar te leggen voor transport naar de aarde.

Eerst wacht alleen nog de complexe landingsprocedure. De rover moet, net als voorganger Curiosity, aan een vliegende hijskraan neergelaten worden op het oppervlak.

Hoe dat in zijn werk gaat, is op deze animatie van NASA te zien:

Vanwege de grote afstand tussen de aarde en Mars is pas 11 minuten na de afdaling duidelijk of alles goed is gegaan. De vluchtleiding is vooral benauwd voor de laatste zeven angstige minuten van de volautomatische landing, de beruchte seven minutes of terror.

"Er zijn een stuk of 60 explosieve bouten die allemaal op het juiste moment en in de juiste volgorde moeten afgaan", legt Kruizinga uit. "De parachute moet eruit, het hitteschild moet er vanaf. Dat moet allemaal op het juiste moment gebeuren en dat maakt het zo spannend. Je krijgt geen herkansing. Het werkt of het werkt niet."

Marsrover Curiosity, die op het eerste gezicht als twee druppels water op Perseverance lijkt, landde in 2012 op Mars en rijdt nog steeds rond. Curiosity toonde aan dat er in de krater Gale ooit leven mogelijk is geweest en dat er organische moleculen voorkwamen, maar vond nog geen bewijs voor leven op de planeet. Perseverance gaat met andere instrumenten op zoek naar sporen van microscopisch leven.

Dat het al een keer goed is gegaan met Curiosity maakt de spanning niet minder. Kruizinga: "Het wordt weer net zo spannend. Met Curiosity konden we in principe overal landen binnen de landingszone. Nu gaan we naar een gebied waar je op bepaalde plekken absoluut niet wil landen. Het is voor wetenschappers een heel mooie plek, maar wel een waar veel obstakels zitten. Je wilt niet op een grote steen terechtkomen."

Perseverance heeft daarom iets bij zich wat Curiosity niet had: een camera die tijdens de afdaling foto's maakt. "Daarmee bepaalt hij waar hij boven het landingsgebied zit en gebruikt hij zijn stuurraketten om op een veilige plek te landen."

De rover moet afdalen in de krater Jezero bij een oude, opgedroogde rivierdelta. Een plek waar in het verleden leven mogelijk kan zijn geweest. Kruizinga: "In die delta is zo'n 80 meter hoogteverschil, maar vlak daarvoor is een mooi vlak gebied. Dat noemen we 'de landingsbaan' waar we terecht hopen te komen."

In deze NOS-animatie zie je hoe Perseverance grond- en steenmonsters gaat verzamelen, die een Europese rover later moet ophalen:

De missie van de ruim 2 miljard euro kostende rover is van groot belang voor NASA, dat de laatste jaren hoog inzet op Marsonderzoek en bemande missies ver in de ruimte.

"Hier hangt best wel veel vanaf", zegt Kruizinga. "Ook de Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft zich gecommitteerd. En als voorbereiding op toekomstige bemande missies is ook een experiment aan boord dat kooldioxide omzet in zuurstof, om te demonstreren dat dat kan. En wat ook mooi is: een helikoptertje dat een paar keer moet gaan vliegen."

Dan moet de landing vanavond wel goed aflopen. Kruizinga heeft er vertrouwen in. "We hebben ontzettend veel geleerd van Curiosity. En ja, als het dan toch niet lukt, dan wordt het een slechte dag, maar het is wat het is. Ik kan met een gerust hart zeggen dat wij ons uiterste best hebben gedaan om het zo goed mogelijk te doen."

De landing is vanavond vanaf 20.15 uur te volgen op NASA TV.