Kamerleden geschokt, willen uitleg kabinet over rapport Turkije
Partijen in de Tweede Kamer willen dat het kabinet een nu nog vertrouwelijk rapport over de rol van de Turkse president Erdogan bij de opkomst van het salafisme in Nederland zo snel mogelijk openbaar maakt.
In de nota, die in handen is van HP/De Tijd, wordt een mogelijk verband gelegd tussen de "anti-westerse retoriek" van de Turkse president en de terroristische aanslag op een tram in Utrecht in 2019. Daarbij vielen vier doden.
Een dag voor de aanslag op inzittenden van een tram in Utrecht had Erdogan gesproken over de terreuraanslagen op moskeeën in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 49 mensen omkwamen. Erdogan plaatste die "in een context van oorlog tussen moslims en christenen", citeert HP uit de nota.
Heel voorlopig stuk
PVV-leider Wilders en het Kamerlid Van Kooten-Arissen willen dat de nota naar de Kamer wordt gestuurd en vinden dat er zo snel mogelijk een debat moet worden gehouden. Kamerleden van onder meer VVD, D66, PvdA, SP en GroenLinks willen ook snel uitleg van het kabinet.
Volgens minister Grapperhaus van Justitie gaat het om "een niet voldragen analyse, waarop ook nog kritiek is". Daarom denkt hij ook niet dat het zinnig is om het rapport nu al naar de Tweede Kamer te sturen. Het definitieve rapport wil hij wel openbaar maken.
"Dit is een heel voorlopig stuk, maar de meeste dingen die erin staan komen ook al terug in eerdere dreigingsbeelden van de NCTV", zegt Grapperhaus.
Anti-westerse sentimenten
Uit het rapport zou blijken dat Erdogan ruimte geeft aan salafistische, soms jihadistische organisaties die "banden hebben met Turks-Nederlandse instellingen". De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) maakt zich zorgen en denkt dat dit de Nederlandse veiligheid kan raken.
Eerder onderzocht een parlementaire ondervragingscommissie de ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland (POCOB). Ook de beïnvloeding door de Turkse regering werd onderzocht.
"Als de analyse klopt is dat niet nieuw, maar wel heel zorgelijk", twittert VVD-Kamerlid Yesilgöz. Daarom wil de VVD "terroristische groeperingen verbieden, weekendscholen aanpakken en geldstromen uit onvrije landen verbieden".
GroenLinks- Kamerlid Van den Berge noemt het "zeer schokkend hoe Erdogan keer op keer anti-westerse sentimenten en extremisme in Europa probeert aan te jagen".
Moslimbroederschap en salafisten
Van verschillende kanten komt er overigens kritiek op feitelijk onjuiste analyses of op zijn minst grote onwaarschijnlijkheden die in het rapport zouden staan. Zo wordt de Utrechtse tramschutter Gökmen T. in verband gebracht met uitspraken van Erdogan. T. is echter een aanhanger van de extremistische geestelijke Metin Kaplan, die een islamitisch kalifaat nastreeft. Zijn beweging en de AKP van Erdogan staan op gespannen voet. T. noemde Erdogan "een hond van Amerika".
Ook dat er in het rapport zou staan dat Erdogan ruimte geeft aan salafistische organisaties roept vragen op. Salafisten zijn rivalen van de Moslimbroederschap en die beweging wordt ondersteund door Turkije. Het zijn weliswaar beide conservatieve islamitische bewegingen, maar er bestaan belangrijke ideologische verschillen tussen salafisten en Moslimbroeders.
Turkije en Qatar steunen de Moslimbroeders, Saudi-Arabië en andere Golfstaten salafistische bewegingen. Turkije en Saudi-Arabië strijden al jaren om invloed in het Midden-Oosten.
Nieuw dieptepunt
PVV-leider Wilders twittert dat het tijd wordt dat premier Rutte "lef toont en de terrorist Erdogan aanpakt, zijn invloed in NL stopt, Turkije uit de NAVO zet en de Turkse ambassadeur uitwijst!"
Ook D66 wil het rapport boven tafel. D66-Kamerlid Paternotte spreekt van een "nieuw dieptepunt". "Tot nu toe ging het vooral om het versterken van de band met Turkije zelf. Als klopt wat over het rapport gezegd wordt zou het nu voor het eerst gaan om inzet die ook onze veiligheid bedreigt."
Partijleider Segers van de ChristenUnie noemt de Turkse invloed in Nederland "meer dan zorgelijk". De EU moet wat hem betreft het kandidaat-lidmaatschap van Turkije beëindigen.
Halffabrikaat
PvdA-Kamerlid Kuiken vindt dat het kabinet hard moet optreden voor de "bescherming van de democratie en de veiligheid van Turkse Nederlanders. Door bijvoorbeeld meer toezicht op informeel onderwijs en een hardere aanpak van online haatzaaien en radicale predikers."
SP-Kamerlid Van Raak benadrukt dat het definitieve rapport moet worden afgewacht, maar wijst erop dat het onderzoek van de parlementaire ondervragingscommissie al heeft laten zien dat "ongewenste beïnvloeding plaatsvindt". "De financiering vanuit Turkije stopzetten kan helpen om die beïnvloeding tegen te gaan", aldus Van Raak.
Denk-Kamerlid Kuzu noemt het nog te vroeg om te reageren. "Aangezien HP/De Tijd zelf aangeeft dat het rapport 'analytisch niet voldragen is' en er twee veiligheidsdiensten en twee ministeries naar moeten kijken, is het onverstandig, onverantwoord en voorbarig om vooruit te lopen op dit halffabrikaat."
