Heel Europa vaccineert tegen corona: hoe ver zijn andere landen?

Het vaccineren tegen het coronavirus is in heel Europa al een tijdje bezig. In Nederland zijn veel cruciale zorgmedewerkers ingeënt, en sinds gisteren kunnen de inwoners van verpleeghuizen en de gehandicaptenzorg ook een vaccin halen. Maar het vaccineren gaat voor velen niet vlot genoeg. Hoe ver zijn andere landen?

Duitsland

Buurland Duitsland zit ook nog in de eerste fase van het vaccinatieprogramma. "In de eerste groep zitten zo'n 8,9 miljoen mensen. Dat zijn 80-plussers, ouderenverpleging en zorgmedewerkers die grote kans hebben om besmet te raken, bijvoorbeeld ic-personeel", vertelt correspondent Wouter Zwart. "De eerste fase loopt voorspoedig, ook al is het vaccineren van die groep een tijdrovend proces."

Hoewel de infrastructuur en de middelen klaar zijn om meer mensen te vaccineren, heeft Duitsland, net als andere landen, last van de leveringsproblemen van farmaceut Pfizer. "Daarom kunnen ze nog niet zo snel inenten als ze willen. Het gaat trager dan gehoopt. Begin februari hopen ze nieuwe doses te krijgen en snel de tweede groep te vaccineren. Dat zijn de 70-plussers, andere zorgmedewerkers en de hulpdiensten", aldus Zwart.

Pfizer/BioNtech heeft een nieuwe handleiding uitgebracht voor hun vaccin. De doses kunnen zes uur lang worden bewaard tussen de twee en acht graden, de normale koelkasttemperatuur. "En dat gaat veel verschil maken in Duitsland. Hier wonen veel ouderen thuis. Velen zijn immobiel en kunnen niet naar een vaccinatiepunt toe. Nu de vaccins langer op koelkasttemperatuur bewaard blijven, kunnen huisartsen makkelijker langer op huisbezoek om hen te vaccineren."

België

"Hoeveel mensen er precies zijn ingeënt in België, is niet helemaal duidelijk", vertelt Brussel-redacteur Bert van Slooten. "Er zijn problemen met tellen en in ieder gewest doen ze dat weer anders. Nu zou het probleem in Vlaanderen liggen."

De eerste groep die aan de beurt is, zijn 150.000 bewoners en 60.000 medewerkers van verzorgingstehuizen. "Het is onduidelijk hoe ver ze precies zijn, maar het lijkt erop dat ze al aardig ver zijn. Na deze groep volgen de mensen van 65 jaar en ouder, vervolgens de mensen tussen de 45 en 65 die in de risicogroep vallen."

België hoopt in september klaar te zijn met vaccineren. "Maar er zijn twee problemen. Allereerst moeten er voldoende vaccins beschikbaar komen. De Belgen hopen dat het AstraZeneca-vaccin snel wordt goedgekeurd. Er is ook een ander probleem: een tekort aan naalden. Die zijn te laat ingekocht, want de vorige minister van Volksgezondheid wist niet welke nodig waren. Er zijn er nu nog zeker 12 miljoen nodig, hoewel België inmiddels ook al wat heeft geruild met Canada."

Denemarken

"In Denemarken verloopt het vaccinatieprogramma als een geoliede machine", vertelt correspondent Rolien Creton. "Zo'n drie procent van de Denen is al gevaccineerd, inclusief alle ouderen in verpleeghuizen. Zij kregen voorrang, net als de frontlinie in de ziekenzorg. De volgende groep is zijn ouderen boven de 85 jaar en ouderen die thuiszorg krijgen. Daarna is het de beurt aan de gehandicapten- en mantelzorg."

Denemarken kiest ervoor om alle vaccins zo snel mogelijk te gebruiken. "De periode tussen de eerste en tweede vaccinatie is opgerekt naar maximaal zes weken.", vertelt Creton. "Het Deense RIVM hoopt eind juni klaar te zijn met het vaccineren. En dus zijn de voorbereidingen voor onder meer het bekende Roskilde-Festival in volle gang, waarbij alle kaartjes zijn uitverkocht. De verwachting is dat er een vaccinatie-pas of sneltest wordt geëist."

Ook is het Deense ministerie van Gezondheidszaken druk met de voorbereidingen van een digitaal vaccinatie-paspoort.

Frankrijk

In Frankrijk hopen ze tegen het einde van de maand 1 miljoen mensen te hebben gevaccineerd. "Ze begonnen met de bewoners en het personeel van verpleeghuizen, maar sinds begin deze week is er een nieuwe groep bij gekomen: thuiswonende 75-plussers en mensen met chronische ziekten", zegt correspondent Frank Renout.

Er was veel kritiek op de uitrol van het vaccinatieprogramma, vertelt Renout. "Van wetenschappers en politici, die zagen dat het in andere landen sneller ging. Toen hebben ze koers bijgezet. Het tijdschema is nu naar voren gehaald. Waarschijnlijk beginnen ze in het voorjaar met de rest van de bevolking. Hoe snel het allemaal gaat, weten we niet."

In de eerste fase werden de vaccins in de verpleeghuizen gezet, maar sinds eind vorige week komen er ook steeds meer nieuwe priklocaties bij. Volgens Renout heeft ook Frankrijk last van het leveringsprobleem van Pfizer: "Veel burgemeesters klagen al dat er te weinig vaccins zijn. Bovendien zijn er lange wachttijden en kunnen sommige mensen pas in maart een prik halen. Daar zijn zorgen over."

Italië

"In Italië gaat het vaccineren in een rap tempo en liggen ze goed op schema. De logistiek van de vaccins is heel efficiënt en goed op orde", vertelt correspondent Mustafa Marghadi. "Inmiddels zijn al bijna 1,2 miljoen mensen gevaccineerd en kan de tweede fase bijna van start gaan. Dan zijn de mensen van 80 jaar en ouder, die niet in verzorgingshuizen wonen, aan de beurt."

Op sommige plekken in het land gaat het wellicht iets te snel, zegt Marghadi. "In de regio Campania worden zo veel mensen gevaccineerd, dat ze daar continu tegen het maximale aantal doses aan zitten. Dat kan een tekort opleveren voor de mensen die al aan de beurt zijn voor de tweede prik."

Door heel het land zijn zo'n driehonderd vaccinatiepunten. "Eind februari willen ze dat opgeschroefd hebben naar 1500. Tegen het eind van de zomer hopen ze dusdanig veel mensen te hebben ingeënt, dat er groepsimmuniteit is. Niet iedereen heeft dan het vaccin gehad, maar wel genoeg mensen om uit de problemen te zijn."

Verenigd Koninkrijk

"Het Verenigd Koninkrijk is absolute koploper met vaccinaties", vertelt correspondent Tim de Wit. "Het gaat hier zeer voortvarend. Voornamelijk 80-plussers, inwoners van verpleeghuizen en zorgpersoneel zijn al ingeënt. Gisteren is de grens van vier miljoen vaccinaties bereikt. Een kleine half miljoen daarvan, zijn tweede vaccinaties. Als het zo doorgaat, wordt de doelstelling van 15 miljoen vaccinaties half februari gehaald."

Een van de redenen waarom het zo snel gaat in het Verenigd Koninkrijk, is omdat ze het AstraZeneca-vaccin al gebruiken. In Europa is dat nog niet goedgekeurd.

"In principe is het de bedoeling dat we hier in september klaar zijn, dan zijn alle 54 miljoen volwassenen gevaccineerd. Volgens krant The Times wordt er intern in Downing Street al de stiekeme hoop uitgesproken dat ze al in juni klaar kunnen zijn", vertelt De Wit. "Maar er is deze pandemie al zoveel beloofd dat niet waargemaakt kon worden, dat de regering die doelstelling voorlopig niet hardop durft uit te spreken."

Spanje

Van de ruim 1 miljoen doses aan vaccins die Spanje heeft ontvangen, is volgens de regering bijna 80 procent al toegediend. De eerste vaccins waren voor bewoners en medewerkers van verpleeghuizen. "Het nieuws is dat ze daar al beginnen aan de tweede prikronde", vertelt correspondent Rop Zoutberg. "Ze denken dat ze daar snel mee klaar zijn. Dan begint het vaccineren van ziekenhuispersoneel."

Hoewel er in veel landen duidelijke priklocaties zijn ingericht, is dat in Spanje niet zo. "Ik zie beelden daarvan uit het buitenland, maar dat is voor hier niet herkenbaar. Het vaccineren gebeurt hier binnenin de verpleeghuizen, en later in de ziekenhuizen en gezondheidscentra", zegt Zoutberg. In dunbevolkte regio's, waar geen gezondheidscentra zijn, worden speciale wagens neergezet met kleine hokjes waar mensen een prik kunnen halen.

De minister van Volksgezondheid wil tegen het eind van de zomer 70 procent van de Spaanse bevolking ingeënt hebben. "Best optimistisch, maar ze houden eraan vast", aldus Zoutberg. "Vanaf het moment dat ze die 70 procent halen, moet ook groepsimmuniteit ontstaan." In Spanje wonen ruim 47 miljoen mensen.