Kabinet: Nederlanders 'bevrijden' van tweede nationaliteit lastig
Het kabinet ziet geen mogelijkheden om Nederlanders met een dubbele nationaliteit te helpen daarvan af te komen. Op basis van het internationaal recht is het niet mogelijk landen te dwingen burgers die in het buitenland wonen afstand te laten doen van hun nationaliteit.
Een groep van twaalf Marokkaanse Nederlanders vroeg vorig jaar in een manifest de Nederlandse overheid en samenleving om steun bij hun strijd voor de afschaffing van de dubbele nationaliteit. Mensen van Marokkaanse afkomst krijgen automatisch de Marokkaanse nationaliteit, ook als ze hier zijn geboren.
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de kwestie.
Generaties lang
In Nederland wonen zo'n 400.000 mensen van Marokkaanse afkomst. Niet alleen de eerste generatie gastarbeiders blijft altijd Marokkaan, ook alle volgende generaties zitten eraan vast.
"De groep Nederlanders met naast een Nederlandse ook een Marokkaanse nationaliteit wordt dus alleen maar groter. Je moet ook aan de toekomst denken. Dat zijn volwaardige Nederlanders", zegt Mohammed Amesses, één van de ondertekenaars van het manifest.
Amesses is blij dat het is gelukt om deze kwestie op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen. Maar hij ziet nog weinig verandering. "De economische belangen zijn voor Nederland te groot om Marokko aan te spreken op het toewijzen van de Marokkaanse nationaliteit", vreest hij.
Corona
Volgens Amesses bleek juist in deze coronaperiode duidelijk dat de Marokkaanse nationaliteit vervelend uitpakt voor Marokkaanse Nederlanders. Mensen die op vakantie of familiebezoek waren in Marokko zaten daar vast toen de grenzen dicht gingen in de eerste golf. Mensen met alleen een Nederlandse nationaliteit mochten het land na inmenging van het ministerie van Buitenlandse Zaken wel verlaten, aldus Amesses.
Ab Taheri, die ook het manifest ondertekende, kreeg in die tijd veel telefoontjes uit Marokko met verzoeken om hulp. "Ze vertelden dat ze naar huis willen, maar dat Marokko zei: 'je bent al thuis'. Zij werden door Marokko niet gezien als Nederlanders", vertelt Taheri.
Volgens Taheri houdt het gros van de Nederlandse Marokkanen zich niet bezig met de discussie over de dubbele nationaliteit. Die zien alleen maar voordelen. "Totdat het je raakt, bijvoorbeeld omdat je kritisch bent over hoe Marokko omgaat met de protesten in het Rif-gebied". Volgens Taheri kun je dan problemen krijgen bij de douane of met de politie als je in Marokko bent.
Onafhankelijk volkenrechtelijk advies
Het kabinet belooft nu een speciale volkenrechtelijke commissie (de CAVV) te vragen om een onafhankelijk advies over het recht op afstand doen van nationaliteit. Omdat er geen eenduidige regels zijn hierover is zo'n advies zinvol, schrijft verantwoordelijk minister Koolmees aan de Tweede Kamer.
Het kabinet voelt niets voor een voorstel van D66-Kamerlid Jan Paternotte om een speciaal register Ongewenste Nationaliteit in te voeren. Dat kan volgens hem een handreiking zijn aan mensen die van hun aangeboren nationaliteit af willen.
Maar het kabinet vindt dat geen effectieve oplossing. "De problematiek zit vooral in de omstandigheid dat het andere land de betrokkene als zijn onderdaan beschouwt. Een Nederlands register Ongewenste Nationaliteit dat slechts voor de Nederlandse situatie geldt, zal daar niet veel aan veranderen", aldus Koolmees.
De schrijvers van het manifest zijn wel voorstander van zo'n register en ook van een internationaal register. Volgens hen zet dat landen onder druk om hun beleid te wijzigen.
Wetsvoorstel dubbele nationaliteit
De discussie over de tweede nationaliteit van met name Marokkanen komt regelmatig terug in het politieke en publieke debat. Vooral de PVV, maar ook de VVD stelt herhaaldelijk de loyaliteit ter discussie van mensen met een dubbele nationaliteit.
PVV-leider Wilders vindt dat Nederlanders die geen afstand nemen van hun dubbele nationaliteit hun stemrecht moeten verliezen. Ook mogen ze niet meer verkiesbaar zijn voor politieke functies. Hij diende in februari 2019 een wetsvoorstel in met een verzoek om advies van de Raad van State. Dat advies is door Wilders nog niet openbaar gemaakt, laat de Raad van State desgevraagd weten.
Het is overigens niet alleen voor Marokkaanse Nederlanders onmogelijk om van hun oorspronkelijke nationaliteit af te komen. Dat geldt ook voor mensen met een achtergrond in Algerije, Angola, Argentinië, de Bahama's, Bangladesh, Burkina Faso, Costa Rica, Cuba, Dominicaanse republiek. Ecuador, Eritrea, Griekenland, Iran, Jemen, Libië, Maleisië, Mali, Marokko, Mexico, Nicaraqua, Pakistan, Somalië, Syrië, Tonga, Tunesië en Uruguay.
Volgens het kabinet lijkt een groot deel van de mensen die daar vandaan komen de tweede nationaliteit niet als problematisch en ongewenst te beschouwen.