‘Apple, Facebook, Google en Amazon te machtig: maatregelen zijn nodig’
Er moeten maatregelen worden genomen tegen Apple, Amazon, Facebook en Google. Tot die conclusie komen de Democraten in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in een 450 pagina's tellend rapport. Daarin wordt gesteld dat de bedrijven op meerdere terreinen een monopoliepositie hebben.
"Simpel gesteld: deze bedrijven waren ooit vechtlustige start-ups die de status quo uitdaagden maar zijn verworden tot monopolies die we voor het laatst zagen in de tijd van oliebaronnen en spoorwegtycoons", staat in het voorwoord van het rapport. Het onderzoek is gedaan op initiatief van de justitiecommissie.
De vier techbedrijven zijn samen goed voor een beurswaarde van omgerekend ruim 4400 miljard euro.
Aan het rapport ging een door Democraten geleid onderzoek van zestien maanden aan vooraf. Hoogtepunt was een urenlange hoorzitting met de toplieden van de vier techbedrijven. Er werden bijna 1,3 miljoen documenten verzameld en 38 getuigen gehoord.
Monopolie in meerdere markten
Over Facebook wordt gesteld dat het een monopoliepositie heeft op de markt voor sociale netwerken. Daarbij wordt Instagram (dat gisteren tien jaar bestond) aangehaald als voorbeeld, waarbij topman Mark Zuckerberg volgens de commissie heeft gezegd dat zijn bedrijf "waarschijnlijk elke concurrerende start-up kan kopen".
De commissie concludeert dat de afwezigheid van concurrentie de kwaliteit van Facebook heeft verslechterd op het gebied van privacy en nepnieuws.
Van Google wordt gesteld dat het een monopolie heeft rond de zoekmarkt. Daarbij wordt gesteld dat een "significant aantal partijen", waaronder grote uitgeverijen en bedrijven afhankelijk zijn van verkeer vanuit Google en hier geen alternatief voor is. Ook heeft de zoekgigant volgens het rapport zijn macht op dit gebied uitgebreid via Android. Dit is eerder ook al geconstateerd door de Europese Commissie.
Amazon wordt beschreven als de dominante marktplaats voor online winkelen in de VS. Het monopolie speelt zich volgens de commissie af rond de macht die het bedrijf heeft over het mkb, dat "geen levensvatbaar alternatief heeft om klanten te bereiken". Verder wordt gesteld dat de webwinkelgigant groter is geworden door het opkopen van concurrentie.
Als laatste wordt Apple besproken, waarbij wordt gezegd dat er sprake is van een monopoliepositie in de App Store. "Daarmee heeft het controle over de toegang tot meer dan 100 miljoen iPhones en iPads in de VS." Apple gebruikt volgens de commissie ook zijn macht door het verduisteren van gevoelige informatie en door app-ontwikkelaars te hoge prijzen te vragen.
Techbedrijven opbreken
Het rapport doet een groot aantal suggesties om de macht van de bedrijven in te perken. De twee opvallendste voorstellen zijn om te kijken hoe de bedrijven opgebroken kunnen worden. Daarnaast zouden grenzen kunnen worden gesteld aan in welke markten de partijen actief mogen zijn.
Concrete voorstellen worden niet gedaan. Maar afgaand op de conclusies in het rapport kan worden gedacht aan het afstoten van Instagram door Facebook, en Google tot hetzelfde te verplichten bij zijn zoekmachinedivisie.
Het honderden pagina's tellende rapport betekent niet direct grote veranderingen. Het wordt gezien als het vertrekpunt voor nieuwe regelgeving. Daarbij is wel de vraag hoe het Congres er na de verkiezingen van 3 november uitziet en of het Witte Huis een andere bewoner krijgt.
Daarnaast zijn de Republikeinen kritisch op het rapport, zij vrezen dat sommige voorgestelde aanpassingen bedrijven kunnen raken en economische groei tegenhouden, schreef The New York Times gisteren.
Eerder maakte NOS op 3 deze video over de techreuzen, en of die nog wel te temmen zijn.
