Uitzonderlijke hittegolf, veel zon en soms wateroverlast - dit was de zomer
Meteorologen houden zich graag bezig met de toekomst. Misschien lopen ze daarom ook wel voor. Want waar voor anderen de zomer pas eindigt op 21 september, is voor meteorologen vandaag de herfst al begonnen. Maar nu eerst een terugblik: wat voor meteorologische zomer hebben we gehad?
Het eerste wat uiteraard opvalt is de lange hittegolf in augustus. Die duurde dertien dagen in De Bilt, waar het belangrijkste meetstation van het KNMI gevestigd is.
Voor een hittegolf zijn minstens vijf zomerse dagen (maximumtemperatuur boven de 25 graden) achter elkaar nodig, waarvan drie dagen tropisch (maximumtemperatuur boven de 30 graden). De hittegolf in augustus telde liefst negen tropische dagen. Acht daarvan waren achter elkaar: een record. Verder was opvallend dat de nachten uitzonderlijk warm waren.
Ook in 2018 was er een hittegolf van dertien dagen, maar die had maar vier tropische dagen. Voor de vorige hittegolf van vergelijkbare intensiteit moeten we terug naar 2006. Vanaf 15 juli was er toen zestien dagen lang een hittegolf, met acht tropische dagen.
In totaal waren er deze zomer 29 zomerse dagen en elf tropische dagen. Normaal gesproken zijn dat er gemiddeld 21 en vier.
Hoewel het aantal zomerse dagen hoger lag dan vorig jaar, was de temperatuur ietsjes lager. Het was deze zomer gemiddeld 18,3 graden Celsius, tegenover 18,4 in 2019. Beide jaren scoren overigens ver boven het langjarig gemiddelde, dat wordt berekend over de jaren 1981 tot 2010. Dat bedraagt 17 graden over de zomermaanden.
Juli was bijna een graad koeler dan gemiddeld. "Des te opmerkelijker dat dit jaar alsnog in de top tien van warmste jaren sinds 1901 terecht is gekomen. Dat heeft te maken met de recordwarmte in juni en extreem warme augustus", zegt NOS-weerman Gerrit Hiemstra. In juni was het bijna 2 graden en in augustus bijna 3 graden warmer dan gemiddeld.
De hoogste temperatuur werd gemeten op 8 augustus. Het meetstation in het Limburgse Arcen gaf toen een temperatuur van 37 graden aan. Vorig jaar werd in Gilze-Rijen nog een recordtemperatuur van 40,7 graden gemeten.
De droogte deze zomer leidde tot een oproep van waterbedrijven om tijdens de hittegolf minder water te gebruiken. Natuurmonumenten waarschuwde provincies en waterschappen dat door de droogte van de afgelopen drie jaar verschillende natuurgebieden onherstelbare schade aan flora en fauna oplopen. Het voorjaar van 2020 was al het droogste ooit gemeten.
Hoe droog was het deze zomer dan precies? In De Bilt maar een klein beetje droger dan gemiddeld. Er viel 218 millimeter regen in de drie zomermaanden, waar dat normaal 220 is. Vooral juli was droger dan normaal. Toen viel er 51 millimeter, waar 81 millimeter gebruikelijk is. Juni en augustus waren juist iets natter dan gemiddeld.
Regionaal waren er flinke verschillen. In het oosten en zuidoosten viel heel weinig regen, in Arcen bijvoorbeeld maar 89 millimeter. Op plekken waar het wel regende, waren de buien vaak heel zwaar. Op verschillende plekken leidde dat tot wateroverlast. Hiemstra: "Dit soort extreme buien worden veel normaler."
Tegelijkertijd scheen er in de bovengemiddeld natte maanden ook bovengemiddeld veel zon. In juni waren er 228 zonuren (normaal 194) en in augustus 220 (normaal 188).
In totaal scheen de zon in de zomer 657 uur. Een stuk minder dan in 2018 en 2019, toen de zon 752 en 733 uur scheen, maar nog altijd ver boven wat gebruikelijk is: 588 uur.
Maar hoe gaat deze zomer de geschiedenis in? Het KNMI heeft het in z'n rapportage over een "zeer warme" zomer. In historisch perspectief lijkt dat meer dan terecht; sinds de metingen begonnen in 1901 waren er maar vijf zomers warmer.
Hiemstra: "Vroeger wisselden warme en koele zomers elkaar af, nu is het al voor de derde zomer op rij zeer warm. Ik denk dat deze zomer model staat voor de zomers die we in de toekomst krijgen."
