3 van 4 verdachten aanslag Libanese premier Hariri vrijgesproken

Het Speciaal Tribunaal voor Libanon (STL) in Leidschendam heeft een van de vier verdachten van de moordaanslag op de Libanese premier Rafik Hariri in 2005 schuldig verklaard aan betrokkenheid bij een terroristische daad. De andere drie verdachten zijn vrijgesproken.

Volgens STL-rechter David Re was Hezbollah-lid Salim Jamil Ayyash onderdeel van de samenzwering tegen Hariri en heeft hij een belangrijke rol gespeeld bij de bomaanslag. De betrokkenheid van de andere drie, Hassan Habib Merhi, Hussein Hassan Oneissi en Assad Hassan Sabra, kon niet worden aangetoond. Volgens de rechter was het aangeleverde bewijs in hun zaak ontoereikend.

Welke straf Ayyash wacht, is nog niet bekend. Er komt een aparte zitting voor zijn veroordeling. De zoon van de vermoorde Libanese ex-premier, Saad Hariri, zegt in een reactie op het vonnis van vandaag dat hij en zijn familie niet zullen rusten voordat de straf is uitgevoerd. Verder zegt hij de uitspraak van het Libanon-tribunaal te accepteren. Saad Hariri was tussen 2009 en 2020 zelf twee keer premier van Libanon.

Hezbollah

Alle vier de mannen die vandaag terecht stonden, zijn overigens al jaren spoorloos. Daarom zijn ze bij verstek berecht. De vier zijn verbonden aan de Libanese militante en politieke beweging Hezbollah. Eerder vandaag zei het Libanon-tribunaal dat er geen bewijs is voor betrokkenheid van de top van Hezbollah bij de moordaanslag op premier Hariri.

De beweging had misschien wel belang bij zijn dood, maar de rechter zag directe betrokkenheid van de leiders van Hezbollah niet bewezen. Het tribunaal kan overigens alleen individuen beschuldigen, geen groeperingen of staten.

Rol Syrië

Bij de bomaanslag in 2005 kwamen naast Hariri nog 22 anderen om. Meer dan 200 mensen raakten gewond. Veel Libanezen dachten dat hun buurland Syrië achter de aanslag zat, dat destijds met troepen aanwezig was in Libanon. Premier Hariri was uitgesproken tegenstander van die Syrische inmenging.

Volgens rechter Re is er echter ook geen bewijs voor directe betrokkenheid van Syrië. Wel staat vast dat de aanslag een politieke daad was die heel zorgvuldig is voorbereid, zei hij. Volgens de aanklagers werd Hariri al maanden in de gaten gehouden en geschaduwd als hij bijvoorbeeld naar het parlement of de moskee ging of als hij ging lunchen.

Bijna al het bewijs waarop het tribunaal zich voor zijn oordeel heeft gebaseerd is indirect, zei Re. Het gaat vooral om telefoondata. Volgens de aanklagers hebben de verdachten met elkaar gecommuniceerd via meerdere mobiele netwerken.

Tribunaal

Op 14 februari 2005 reed premier Hariri in een colonne door de Libanese hoofdstad Beiroet toen er een zware autobom afging. De explosie veroorzaakte een enorme krater en verwoestte gebouwen en auto's.

Ruim een jaar na de aanslag werd een speciaal tribunaal opgericht om de daders te berechten. Omdat in Libanon de veiligheid niet kon worden gegarandeerd, kwam dat 'Speciaal Tribunaal voor Libanon' in het voormalige hoofdkwartier van de Nederlandse inlichtingendienst AIVD in Leidschendam.

Het tribunaal heeft uiteindelijk bijna 300 getuigen gehoord en meer dan 150.000 pagina's aan bewijsstukken verzameld, in een proces dat zes jaar heeft geduurd.

Aanvankelijk waren er vijf verdachten, allemaal lid van Hezbollah. Een van hen kwam in 2016 om bij een aanslag in de Syrische hoofdstad Damascus. Van de vijf was deze Mustafa Badreddine als militaire commandant de hoogste in rang bij het sjiitische Hezbollah. Hij werd aanvankelijk gezien als het brein achter de bomaanslag op premier Hariri, die een soenniet was.

Kritiek

De uitspraak in de zaak tegen de vier mannen zou eigenlijk op vrijdag 7 augustus zijn, maar werd vanwege de zware explosie in de haven van Beiroet uitgesteld tot vandaag. De zitting in Leidschendam begon vanmorgen met een minuut stilte, ter nagedachtenis aan de slachtoffers van die explosie.

Het proces heeft tot nu toe bijna 700 miljoen euro gekost. De ene helft wordt bekostigd door Libanon, de andere helft door de VN.

Er is veel kritiek op de rechtsgang. Het proces duurde lang en het tribunaal zou te technisch te werk zijn gegaan, door vooral te kijken naar bijvoorbeeld data van de mobiele telefoons van de verdachten. Wie er op het hoogste niveau achter de aanslag op Hariri zit, en de mogelijke rol van Syrië of Iran daarbij, zou niet goed zijn onderzocht. Beide landen hebben betrokkenheid bij de aanslag altijd ontkend.

Hezbollah-leider Nasrallah had van tevoren al laten weten geen belangstelling voor de uitspraak te hebben. De organisatie ontkent betrokken te zijn geweest bij de aanslag en heeft gezegd geen verdachten uit te leveren.