Rutte was 'sinistere Dr. No' in Europa, maar 'verhoudingen blijven goed'

Na dagen (en nachten) onderhandelen is de kogel door de kerk: er ligt een akkoord over het coronaherstelfonds en de meerjarenbegroting van de Europese Unie. De 27 EU-regeringsleiders die de deal hebben gesloten zijn vooralsnog tevreden en vieren het akkoord als een groot succes.

Zo spreken de leiders van Frankrijk (Macron), Spanje (Sánchez) en Italië (Conte) van een "historische" overeenkomst. De deal laat zien dat de EU zelfs in een grote crisis "in staat is om gezamenlijk op te treden", aldus de Duitse bondskanselier Merkel. Ook premier Rutte is blij. Volgens hem ligt er een "omvangrijk en goed pakket waarin de Nederlandse belangen goed zijn gewaarborgd".

In de positieve reacties van de regeringsleiders klinkt ook een gevoel van opluchting door. De weg naar het akkoord was op zijn zachtst gezegd nogal hobbelig. Van tevoren kreeg vooral Rutte veel kritiek. Als aanvoerder van de groep 'zuinige landen' zou hij zich in de onderhandelingen te hard opstellen.

De Italiaanse krant La Repubblica beoordeelt Ruttes inspanningen op de EU-top van dit weekend met het rapportcijfer 5. Volgens het dagblad heeft de premier wel enkele economische resultaten geboekt, maar heeft hij ook de ergernis van veel collega's opgewekt en Nederland daarmee op de lijst van 'slechte Europeanen' geplaatst.

Onze correspondenten in Italië, Duitsland en Spanje vertellen hoe daar op de uitkomst van de EU-top (en op het optreden van Rutte) wordt gereageerd:

Een columnist van de Britse krant The Telegraph suggereerde gisteren dat Nederland de plek van het Verenigd Koninkrijk heeft ingenomen als 'lastpost nummer 1'. "Toen wij vertrokken ontstond daarvoor een vacature."

De stijl van de 53-jarige Rutte wordt ook bewonderd. Volgens Le Figaro beheerst hij de kunst van het onderhandelen volledig. Dat maakt hem wel een "geduchte gesprekspartner", aldus het dagblad, de grootste krant van Frankrijk. "Elke keer als we denken dat we het ergens over eens zijn, probeert hij op een ander onderwerp weer meer voor elkaar te krijgen", citeert de krant een diplomaat.

Ook de Duitse krant Bild is erg positief over Rutte's optreden. Er is veel bewondering voor de 'dappere Hollander' die de vier bazen van de EU 'voor zijn karretje weet te spannen' en zo veel korting heeft weten te bedingen. "Hij is geknipt voor marathon-onderhandelingen als deze. Hij in de beste lichamelijke conditie en daarbij ook nog geraffineerd én vriendelijk". De conclusie van de Bild-commentator: "Europa heeft meer Rutte nodig".

'Knappe vrijgezel' op de fiets

In het buitenland stond premier Rutte al langer bekend als 'Mister No, No, No', de vrekkige man die zwaargetroffen landen alleen wil helpen als die zich aan strenge voorwaarden houden. In profielen die internationale kranten de afgelopen tijd over hem publiceerden, kwam steeds zijn vermeende soberheid terug. "Knappe vrijgezel" Rutte woont in "een klein appartement" (El Mundo), heeft "een oude Saab" (Mitteldeutsche Zeitung) en gaat het liefst "op de fiets" naar zijn werk (La Stampa).

Landen als Spanje en Italië, beide zwaar getroffen door de coronacrisis, verzetten zich dit onderhandelingsweekend uit alle macht tegen die zuinigheid. Volgens de Italiaanse premier Conte blokkeerde Rutte "een adequaat en effectief antwoord op de coronacrisis". Ook de Hongaarse premier Orbán roerde zich. Hij vroeg zich hardop af waarom premier Rutte hem haatte.

"Die Nederlandse man is de echte verantwoordelijke voor deze puinhoop", zei hij zondag, toen de onderhandelingen weer even waren geschorst:

Ook de Spanjaarden moesten niet veel van Rutte hebben, hoewel die negatieve Spaanse houding tegenover Nederland al zo oud is als de coronacrisis zelf, zegt correspondent Rop Zoutberg. "Nadat minister van Financiën Hoekstra in het voorjaar had opgemerkt dat er regels moesten komen voor leningen aan de zuidelijke EU-lidstaten was de beer los."

Tijdens de EU-top verschoof de focus naar Rutte, zegt Zoutberg. "De premier werd neergezet als de sinistere 'Dr. No', die niet bereid was het zwaargetroffen land te helpen."

Misschien kwam dat scherpe zwart-witbeeld premier Sánchez in zijn onderhandelingen eigenlijk wel van pas, zegt Zoutberg. "Al zag je de afgelopen weken achter de schermen dat meer Spaanse politici inzagen dat het redelijk is om voorwaarden te stellen aan geld dat je aan een ander uitleent."

En vanmorgen, toen de deal rond was, was het beeld van 'de zuinige tegenstander' blijkbaar ineens niet meer nodig, viel de correspondent op. "Tot mijn verbazing onderstreepte Sánchez ineens de geweldige relatie die hij met Rutte heeft."

Zelf benadrukte Rutte ook de goede onderlinge verhoudingen. Hij koestert "met Merkel, ook met Macron, met Conte, hele warme banden", zei hij.

Door vermoeidheid kan iemand misschien een keer uit zijn slof schieten of met zijn vuist op tafel slaan, maar de persoonlijke verhoudingen zijn en blijven goed, aldus Rutte:

Met die vuist op tafel doelde Rutte mogelijk op president Macron. Die zou zich aan het diner zondagavond zodanig hebben geërgerd aan de houding van Rutte en de andere 'zuinige landen' dat hij zijn geduld verloor.

Volgens Duitse kranten beet hij hun daarbij toe: "Jullie kunnen me voor gek verklaren met mijn subsidies, oké, maar Angela (Merkel, red.) staat aan mijn kant." En bondskanselier Merkel? Die kon wel om de woede-uitbarsting lachen, aldus de kranten.