Akkoord over nieuw pensioenstelsel, meeste pensioenen in 2021 niet omlaag

Het kabinet, werkgevers en vakbonden hebben een definitief akkoord bereikt over een nieuw pensioenstelsel. Dat is bekendgemaakt na een extra ingelast overleg op het ministerie van Sociale Zaken. Minister Koolmees is "heel blij" met de gemaakte afspraken. "Het pensioenstelsel wordt robuuster, persoonlijker en zal beter aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt", aldus de minister.

Ook FNV-voorzitter Han Busker is tevreden. De doelen die in 2019 zijn afgesproken, zijn gerealiseerd, zegt hij.

Werkgeversvoorzitter Hans de Boer spreekt over "een systeemwijziging die goed is voor de deelnemers, die goed is voor de werkgevers, en die ervoor zorgt dat je met stabiele premielasten toch een net verhaal neer kunt leggen dat vertrouwen geeft aan de burgers."

Het is de bedoeling dat het nieuwe systeem in 2026 wordt ingevoerd, vanaf 2022 kunnen pensioenfondsen beginnen met de overstap.

Kortingen van de baan

Nu de pensioendeal rond is, worden de meeste pensioenen volgend jaar niet verlaagd. Minister Koolmees is bereid de huidige regels iets te versoepelen, omdat er vanwege de coronacrisis sprake is van 'uitzonderlijke economische omstandigheden'. Pensioenfondsen die het slecht doen, en een dekkingsgraad lager dan 90 procent hebben, moeten wél hun pensioenen korten.

Busker van FNV is tevreden dat de meeste kortingen volgend jaar van de baan zijn. "We leven in een hele onzekere tijd, dat geldt voor iedereen in dit land", zegt hij. "Het is goed dat er wat rust aan het pensioenfront komt, dus ik ben blij met de afspraak die we gemaakt hebben."

Afhankelijk van beurskoersen

De grote lijnen van het pensioenakkoord werden een jaar geleden al afgesproken. Kern van het nieuwe stelsel is dat er geen harde beloften meer worden gedaan over de hoogte van pensioenen, maar dat de uitkering meer afhangt van de ontwikkelingen op de beurs. Gaan de koersen omhoog, dan stijgen ook de pensioenen; dalen de koersen, dan geldt dat ook voor de pensioenen.

"Gaat het economisch goed dan gaan we sneller indexeren, gaat het slecht dan wordt er sneller gekort", aldus Koolmees. Er worden wel "veiligheidskleppen" ingebouwd om harde klappen te voorkomen.

In het nieuwe pensioenstelsel zullen de dekkingsgraad (het geld dat een pensioenfonds achter de hand moet hebben om de uitkeringen te kunnen betalen) en de rekenrente (een manier om die dekkingsgraad te bepalen) verdwijnen.

Nieuwsuur legt in drie minuten uit hoe het systeem werkt en waarom dit nieuwe stelsel nodig is:

Het betreft een heel grote verandering. Al jarenlang zijn pensioendeelnemers gewend om een toezegging over hun pensioen te krijgen. Iemand bouwt over een bepaalde periode pensioen op, en krijgt dan straks bijvoorbeeld 600 euro per maand bovenop de aow. Dat is nu een harde belofte.

Pensioenfondsen moeten daarom constant bijhouden hoeveel kapitaal ze nú moeten hebben om alle beloften in de toekomst na te komen. De ambitie is daarbij om gepensioneerden ook nog te compenseren voor inflatie: indexeren.

Daar zit voor de meeste grote pensioenfondsen het probleem. Door de lage rente kunnen ze de beloften, en al helemaal het indexeren, niet waarmaken. De grote verandering in het nieuwe pensioenstelsel is dat die keiharde belofte dan ook verdwijnt. In plaats daarvan krijgen mensen een aandeel in de pot die pensioenfondsen beleggen. Wat een deelnemer uiteindelijk aan pensioen krijgt, wordt daarmee afhankelijk van de toekomstige resultaten op de financiële markten.

Tussengeneratie

Er is ook een oplossing gekomen voor de generatie die tussen wal en schip valt - degenen die als jongeren te veel hebben betaald, maar daar als ouderen niets extra voor terugkrijgen. Werknemers die niet bij een groot pensioenfonds aangesloten zijn, maar via een zogeheten verzekerde premieregeling pensioen opbouwen, kunnen in het oude systeem blijven totdat ze met pensioen gaan, of een nieuwe baan krijgen.

Vakbond CNV is blij met die oplossing. "Een miljoen pensioendeelnemers met een verzekerde premieregeling dreigden erop achteruit te gaan in het nieuwe stelsel. In deze deal is dit voorkomen. Ze houden het recht op een hogere pensioenpremie".