Luchtkwaliteit waarschijnlijk ook 'op de grond' beter, maar dat is nog niet meetbaar
De maatregelen tegen corona leiden tot nu toe 'op de grond' nog niet tot een duidelijk meetbare verbetering van de luchtkwaliteit. Dat stelt het RIVM op basis van een analyse van de metingen sinds de coronamaatregelen van kracht zijn.
Het RIVM vermoedt dat de verbetering er wel is, maar dat de variaties van dag tot dag te groot zijn om het effect van de maatregelen goed te kunnen meten.
Die variaties worden vooral veroorzaakt door het weer. "Ten opzichte van deze normale fluctuaties zijn effecten van de lockdown lastig waar te nemen. De huidige ongewoon dominante oostenwind maakt een vergelijking met "normale" omstandigheden ook lastig", schrijft het RIVM.
De effecten van corona zullen, zeker als de maatregelen langer van kracht blijven, waarschijnlijk steeds zichtbaarder worden, zeker langs drukke (snel)wegen.
Satellietbeelden toonden sterke daling
De constatering van het RIVM is een nuancering ten opzichte van het bericht van het KNMI, dat eerder op basis van satellietbeelden liet weten dat de concentratie stikstofdioxide met 20 tot 60 procent was gedaald. "Je verwacht op basis van die beelden dat er aan de grond ook een effect waarneembaar is, maar we zien dat nog niet", zegt Guus Velders van het RIVM. Hij verwacht dat er later wel een daling zichtbaar zal zijn, van 5 tot 10 procent minder fijnstof, en 10 tot 20 procent minder stikstofdioxide.
Dat de afname van fijnstof minder groot is, komt doordat de bijdrage van het verkeer daarin de laatste jaren minder groot is geworden, vooral door roetfilters. Het verminderde verkeer van de laatste weken heeft daardoor een relatief bescheiden effect. "Aan de andere kant gaat de uitstoot van de industrie voor een deel nu nog altijd door, en ook in de landbouw worden alle activiteiten gewoon voortgezet."
Fijnstof belangrijker voor gezondheid
Velders wijst erop dat de rol van fijnstof belangrijker is voor de gezondheid van mensen dan die van stikstofdioxide. "Driekwart van de gezondheidseffecten komt door fijnstof, en maar een kwart door stikstofdioxide". De fijne stofdeeltjes kunnen ver in het lichaam binnendringen, en hebben dan een effect op de longen en tasten hart en bloedvaten aan.
In Zuid-Europa is er overigens wel al een duidelijk effect van de lockdown op de grond te meten. Maar ook hier gaat het vooral om een afname van de concentratie stikstofdioxide en veel minder om de concentratie fijnstof.
Meer corona door slechte luchtkwaliteit?
Zowel in binnen- als buitenland wordt gespeculeerd over de relatie tussen het krijgen van corona en een slechte luchtkwaliteit. Omdat in gebieden met luchtvervuiling meer mensen longproblemen hebben, wordt vermoed dat daar ook een grotere kwetsbaarheid bestaat voor corona, dat eveneens de longen aantast.
"Dit klinkt aannemelijk", reageert Guus Velders. "Maar het is echt te vroeg om er iets met zekerheid over te zeggen. Er moet eerst meer onderzoek naar gedaan worden. Het RIVM gaat daar samen met andere onderzoekinstituten naar kijken."