Van vliegtuig naar heftruck, duizenden mensen omgeschoold vanwege corona

Werknemers op Schiphol, de horeca of winkelpersoneel: door de coronacrisis zitten veel mensen thuis, maar in bepaalde sectoren zijn juist te weinig mensen aan het werk. Bijvoorbeeld in de distributiecentra van onze pakketjes of boodschappen. Daarom komen er steeds meer initiatieven om mensen om te scholen naar beroepen waar op dit moment veel naar vraag is.

Een van die initiatieven komt van de werknemers en werkgevers in de uitzendbranche. "Sinds de uitbraak van corona, en nadat duizenden uitzendkrachten hun baan verloren hebben, hebben we gezegd we moeten iets doen", zegt Adriana Stel van Stichting Doorzaam, dat zich normaal gesproken inzet voor de duurzame inzetbaarheid van uitzendkrachten.

Sommige mensen maken echt een behoorlijke overstap, vertelt ze:

De stichting heeft 4000 'van werk naar werk-vouchers' in het leven geroepen, waarmee uitzendkrachten zich kunnen laten omscholen om ander werk te doen.

Er zijn vergelijkbare initiatieven. Zo is land- en tuinbouworganisatie LTO een paar weken geleden begonnen met het project Help ons oogsten, waar mensen gelinkt worden aan tuinbouwbedrijven die mensen zoeken voor de oogst. Werkgevers- en werknemersorganisaties hebben in samenwerking met de overheid ook een platform opgericht om werkzoekenden aan sectoren te linken waar veel werk is, met de naam Nederland werkt door.

Uitzendkrachten

Een van de uitzendkrachten die nu wordt omgeschoold is Landry. Hij werkte bij KLM Cargo, bij de vrachtafhandeling op Schiphol. Daar kwam door de coronacrisis plotseling een eind aan. Hij was niet de enige uitzendkracht die zonder werk kwam te zitten.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek werkten er vorig jaar 36.000 uitzendkrachten in beroepen die nu door het coronavirus niet of nauwelijks zijn uit te voeren. Uitzendkrachten zijn ook sterk vertegenwoordigd in de WW-cijfers van het UWV. Zo'n 9500 uitzendkrachten kregen in maart een nieuwe werkeloosheidsuitkering. Dat zijn er 143 procent meer dan in februari, voordat de crisis uitbrak.

Landry wordt nu omgeschoold tot heftruckchauffeur, om in een distributiecentrum te gaan werken. "Ik moet toch de rekeningen en de huur betalen. Gelukkig is dit niet zo moeilijk. Als je goed kunt autorijden, lukt dit ook."

Al twintig jaar discussie

De Sociaal Economische Raad juicht dit soort initiatieven toe. "We waren al druk met scholing omdat technologische ontwikkelingen, energietransitie en digitalisering de arbeidsmarkt veranderde", zegt voorzitter Mariëtte Hamer. "Nu gaat het extra snel. Zo zullen er door de klimaatmaatregelen die we moeten uitvoeren veel mensen nodig zijn. Dat biedt kansen om mensen die nu door de crisis hun baan verliezen om te scholen en te herplaatsen."

Volgens Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt van de Universiteit van Tilburg, gaat dat omscholen nog niet snel genoeg. "We hebben hier al twintig jaar discussie over in Nederland", vertelt Wilthagen. "Vanwege de invloed van robotisering en internationalisering op onze arbeidsmarkt. Corona zwengelt die discussie aan, maar er is nog steeds heel weinig voor geregeld".

Dat zit hem voornamelijk in de vraag wie die omscholing betaalt. "Er zijn wel scholingsbudgetten, maar die zijn gelinkt aan sectoren. Werkgevers kunnen daar een beroep op doen, individuen niet. Dus als je van de ene sector naar de andere sector wil is er geen potje voor je". In Zweden is dat anders geregeld, vertelt Wilthagen. "Daar spaart elke sector gezamenlijk voor een transitiefonds. Als je bij de ene sector geen toekomst hebt, krijg je vanuit dat transitiefonds geld en ondersteuning om naar een andere sector te gaan."

De omscholing van Landry wordt betaald via een fonds waar bedrijven in de uitzendbranche geld aan afdragen. Voor de crisis gebeurde dat ook, dat is zo geregeld in de CAO, vertelt directeur Stel van Stichting Doorzaam. Dat systeem maakte het mogelijk om dat geld nu in te zetten voor deze omscholing.

Voor Landry is de heftruck slechts een tijdelijk uitstapje. "Bij KLM Cargo heb ik in die lange tijd vrienden gemaakt. Buiten het werk om gingen we ook samen wat eten, we hebben ook WhatsApp met zijn allen. Het was gezellig. Lekker lachen in de nachtdienst, daar kijk ik wel weer naar uit. Dus ik hoop dat het snel voorbij gaat, dat premier Rutte snel weer meer vracht toestaat. Dan kan ik terug naar mijn eigen werk op Schiphol."