Liesbeth List had het leven lief

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

Zangeres en actrice Liesbeth List beleefde grote successen met de Nederlandse variant van het Franse chanson. Met Ramses Shaffy zong ze jarenlang in Shaffy Chantant en samen hadden ze een grote hit met Pastorale. Ze overleed woensdag op 78-jarige leeftijd, zo werd vandaag bekend.

List zong vanuit emotie en niet vanuit de techniek. "Ik ben iemand voor wie de tekst het allerbelangrijkst is", zei ze in 2012 tegen de NOS. "Die tekst komt in mijn lichaam en dat breng ik over naar de zaal. Ik zing niet zomaar een lied. En ik zing alleen maar liederen die met mij te maken hebben."

Liesbeth List werd geboren in Nederlands-Indië, het huidige Indonesië, als Elisabeth (Elly) Driessen. Tijdens de bezetting door de Japanners in 1942 werd haar moeder gedwongen te werken als troostmeisje in bordelen. Daarover schaamde haar moeder zich zo dat ze in een depressie raakte en kort na de bevrijding zelfmoord pleegde. Haar vader hertrouwde met een vrouw die Liesbeth mishandelde.

"Ze deed aan zwarte kunst en was ervan overtuigd dat de geest van mijn overleden moeder in mij waarde. Met een scheermesje probeerde ze die uit mijn handen te snijden. Hier, je kunt de sporen nog steeds zien", vertelde ze in 2015 in een interview in de Volkskrant.

Dochter van de vuurtorenwachter

Haar vader stond haar af aan het gezin List op Vlieland. Daar beleefde ze een gelukkige jeugd als dochter van de vuurtorenwachter. Op haar 18de vertrok ze naar Amsterdam omdat ze wilde zingen.

Bekijk hier een overzicht van haar carrière:

Ze begon haar carrière in de jaren 60 op televisie in de Rob de Nijs Show. Daar ontmoette ze Ramses Shaffy, met wie ze jarenlang op het podium zou staan met de groep Shaffy Chantant. Ze kregen een bijzondere band op die tot Shaffy's dood, in 2009, zou standhouden.

"Ramses en ik hadden direct een klik, hadden dezelfde humor en kijk op het leven", vertelde List aan Amsterdam XXXL. "We genoten op het podium, van het zingen en van elkaar. Ik bewonderde hem. Hij was in mijn jeugd al een (toneel)grootheid en ik was smoorverliefd op hem." Dat ze nooit een relatie kregen, kwam volgens List doordat Shaffy op mannen viel.

Jacques Brel

Naast haar werk met Shaffy maakte Liesbeth List ook veel solo-albums, onder meer met liedjes van Jacques Brel en Mikis Theodorakis. Ze werkte samen met Charles Aznavour, Rod McKuen en Gilbert Bécaud.

De albums volgden elkaar snel op en ze had jaarlijks minstens twee personality-shows. Ook stond ze in het theater en speelde ze in (televisie)films als De liefdeswacht (samen met Ramses Shaffy), Mysteries en Een heel dun laagje goud.

In de jaren 80 droogde het applaus op. Haar shows werden neergesabeld in de pers en het publiek bleef weg. Een samenwerking met Frank Boeijen gaf haar carrière in de jaren 90 een nieuwe impuls. Hij produceerde haar album List, dat een groot succes werd. Nieuwe tournees volgden.

In 1999 en 2009 speelde ze de hoofdrol in de musical Piaf en kreeg daarvoor beide keren de Musical Award voor beste vrouwelijke hoofdrol.

Andere belangrijke onderscheidingen die ze tijdens haar carrière kreeg toegekend, waren twee Edisons voor Liesbeth List zingt Jacques Brel (1970) en List (1995), een Gouden Harp (1998), Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw (2002), Ridder in het Franse Legioen van Eer (2005) en in 2017 de Frans Banninck Cocqpenning van Amsterdam.

List heeft zelf nooit veel hoeven doen voor haar succes, herinnert ze zich in het interview in de Volkskrant. "Ramses Shaffy heeft mij beroemd gemaakt. Theodorakis vroeg mij om zijn liederen te zingen en Jacques Brel kwam mijn eerste gouden elpee uitreiken. Frank Boeijen kwam op mijn pad en als laatste weer Albert Verlinde. Het zijn allemaal hoogtepunten die mij zijn overkomen. Ik heb zelf nooit iets hoeven te organiseren."

In 2012 nam ze afscheid met de jubileumtournee 70 Jaar Liesbeth. Het touren werd voor haar te zwaar, zei ze. "Ik sta natuurlijk wel de hele avond in mijn eentje voor de microfoon. En dat is geweldig maar het is ook heel intensief. Je wordt op een gegeven moment moe."

Toch stopte ze niet helemaal: van 2014 tot 2016 stond ze samen met Annemarie Oster in het theater met de voorstelling Tandem. Ook bracht ze in 2015 nog het album Echo uit met nummers die ze ooit zong met Ramses Shaffy.

In augustus 2017 maakte ze bekend dat ze zich terugtrok uit het openbare leven. Het besluit had een medische achtergrond: Liesbeth List leed aan een vorm van dementie.

Een paar maanden later was ze nog wel aanwezig bij de première van Liesbeth List, de musical over haar leven en carrière. Na afloop kreeg de zangeres een staande ovatie van het publiek. Ook verscheen dat jaar haar biografie De dochter van de vuurtorenwachter.

"Daarmee is alles gezegd", zei de zangeres op haar eigen website. "Het is goed. En vergeet het vooral niet: heb het leven lief."