Al kost het miljarden, uitstel Spelen is onvermijdelijk: 'Dit is overmacht'
Officieel heeft het Internationaal Olympisch Comité nog niets laten weten, maar volgens het prominente Canadese IOC-lid Dick Pound is intern inmiddels besloten dat de Olympische Spelen zullen worden uitgesteld. De financiële gevolgen daarvan zullen immens zijn, weten sportmarketeers Frank van den Wall Bake en Marcel Beerthuizen.
De voorzitter van het organisatiecomité in Tokio, Yoshiro Mori, heeft eerder al laten weten dat de extra kosten die gepaard gaan met een uitstel de grootste zorg zijn. Het exacte bedrag is moeilijk in te schatten. Officieel geeft Japan een kleine 12 miljard euro uit aan de organisatie, hoewel onlangs is becijferd dat het in de praktijk waarschijnlijk om het dubbele gaat.
"Bij uitstel van de Spelen moet je denken aan minstens 5 miljard aan extra kosten", schat sportmarketeer Frank van den Wall Bake. "Maar dat is nog heel voorzichtig. Met de indirecte kosten erbij - horeca, hotels, winkels, openbaar vervoer - zou het zomaar op 10 miljard kunnen uitkomen."
IOC is verzekerd
Voor het Internationaal Olympisch Comité zijn de extra kosten niet het grootste probleem: het IOC is verzekerd tegen uitstel of afstel van de Spelen. Voorzitter Thomas Bach zei een paar dagen geleden al: "Dankzij ons beleid van risicomanagement en het feit dat we verzekerd zijn, is het voor ons mogelijk om onze activiteiten voort te zetten. Het IOC heeft geen geldproblemen."
Ook de sponsors zullen de Spelen niet in de steek laten, denkt Marcel Beerthuizen, adviseur van het bedrijfsleven op het gebied van sponsoring. "De Coca Cola's van deze wereld zullen zich solidair tonen. Ze hebben veelal ook langjarige contracten afgesloten."
Van den Wall Bake vult aan: "Het zijn grote, solide bedrijven. Procederen tegen Japan of het IOC, daar zullen ze niet aan beginnen. Ook al staat er iets over in de kleine lettertjes van hun contract, het zal enorme imagoschade opleveren."
"De hele wereld weet dat dit een overmachtsituatie is. Als de grote sponsors claims gaan indienen, zullen ze door het publiek aan de schandpaal worden genageld. Bovendien kunnen ze de extra kosten wel opvangen."
Ook de lokale sponsors zullen de Spelen niet laten vallen, denkt Beerthuizen, mits de economische gevolgen van de coronacrisis niet te ingrijpend zijn. "Als er een recessie komt door het coronavirus, gaat het misschien ten koste van de eigen werknemers. Dan komen contracten onder druk te staan en zal er wellicht opnieuw moeten worden onderhandeld."
Televisiezenders missen inkomsten
Een ander financieel pijnpunt betreft de grote televisiezenders: het Amerikaanse NBC kocht in 2011 de rechten voor de Spelen tot en met 2020 voor omgerekend 4 miljard euro. Discovery Communications, het moederbedrijf van Eurosport, heeft sinds 2015 de Europese rechten in handen voor 1,3 miljard euro.
"De televisiezenders missen belangrijke inkomsten. Een bedrijf als NBC heeft bijvoorbeeld miljarden uitgegeven en alles voor Tokio al volledig opgetuigd. Die kosten moeten worden terugverdiend met reclame. Maar de gesloten contracten zullen nu worden geannuleerd", aldus Van den Wall Bake.
"En je hebt de werkgelegenheid, er zouden een paar honderd mensen naar Japan afreizen, onder wie veel met tijdelijke contracten. Wat doe je met die mensen? Het afblazen van de Spelen zou funest zijn, verplaatsen nog wel een lichtpuntje. Want de Olympische Spelen zijn goud voor NBC."
Klappen voor Tokio
De grootste financiële klappen zijn echter voor het organiserende land. Zo zijn er al miljoenen hotelovernachtingen geboekt in Tokio. Honderdduizenden bezoekers zouden vele tientallen miljoenen gaan uitgeven in de Japanse hoofdstad.
Er was zelfs sprake van een tekort aan hotelkamers en een voorstel om als noodaccommodatie een cruiseschip in te zetten. Gezien de ervaringen met het coronavirus is dat laatste overigens geen optie meer.
Een groot probleem voor Tokio is ook het nieuw gebouwde olympisch dorp, waar tijdens de Spelen alle atleten zouden worden ondergebracht. De 21 flatgebouwen met een capaciteit van 18.000 bedden zouden na de Spelen geschikt worden gemaakt voor permanente bewoning. En die appartementen zijn inmiddels vrijwel allemaal verkocht.
"Dat is een groot financieel en organisatorisch probleem", aldus Van den Wall Bake. "Moeten ze binnen een jaar een heel nieuw olympisch dorp bouwen? Dat kan niet."
En ook voor het nieuwe Olympisch Stadion, de ruim veertig andere olympische accommodaties en het perscentrum dat zou worden ingericht voor duizenden journalisten moet nog worden bekeken of en hoe ze bij uitstel alsnog kunnen worden gebruikt.
Wachten op witte rook
Het wachten is nu op de officiële verklaring van het IOC, dat heeft gezegd binnen een maand de knoop door te hakken. Van den Wall Bake begrijpt de voorzichtigheid van het IOC.
"Ze zijn er dag en nacht mee bezig, maar ik vermoed dat ze eigenlijk al een besluit hebben genomen. Ze zullen nu bezig zijn met het vinden van een nieuwe datum, zodat Thomas Bach (voorzitter IOC, red.) straks met slecht nieuws én goed nieuws kan komen."
Beerthuizen plaatst nog wel een kleine kanttekening: "Als de Spelen volgend jaar worden gehouden, is de aantrekkingskracht er dan nog wel? Misschien is er dan een andere realiteit en zijn mensen bijvoorbeeld minder bereid om te reizen."
De grote sponsors zullen bij de eventuele Spelen van 2021 volgens Beerthuizen gewoon weer present zijn. "Een bedrijf als Coca Cola wil absoluut van de partij zijn bij zo'n groot feest, hoewel feest misschien niet het goede woord is. Bij het vieren dat misschien het coronavirus tegen die tijd is overwonnen."
Of zoals IOC-voorzitter Bach onlangs zei: "We willen dat de olympische vlam het licht aan het einde van de tunnel is, hoewel we niet weten hoe lang de tunnel zal zijn."
