Rechtervleugel AfD onder toezicht Duitse geheime dienst

De ultrarechtse vleugel van de rechts-populistische politieke partij Alternative für Deutschland (AfD) is officieel onder toezicht gesteld van de Duitse veiligheidsdienst. Dat heeft de dienst besloten nadat de door AfD-politici opgerichte Flügel-groep een jaar lang in de gaten is gehouden.

De kopstukken van Der Flügel, AfD-fractieleiders Björn Höcke (Thüringen) en Andreas Kalbitz (Brandenburg), zijn rechtsextremisten, verklaarde Thomas Haldenwang, voorzitter van de binnenlandse veiligheidsdienst BfV.

Kalbitz noemt het "een ongegronde beslissing, enkel ingegeven door politieke motieven". De AfD zal alle juridische wegen bewandelen om "deze fout" te herstellen.

Beoordeling aangepast

In januari 2019 classificeerde de inlichtingendienst Der Flügel als 'vermoedelijk extreemrechts'. De BfV zag bedreigingen voor de democratie en hield de organisatie een jaar lang in de gaten.

Autoriteiten bevestigen nu dat de groep extreemrechtse doelstellingen heeft. Volgens de dienst propageren Flügel-aanhangers vreemdelingenhaat, islamofobie, antisemitisme en een anti-democratische ideologie waarin zij moslims en politiek andersdenkenden buitensluiten. Daarnaast bagatelliseren ze de nationaalsocialistische misdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Niet de hele AfD

Nu Der Flügel onder toezicht staat, kunnen de leden van nabij worden gevolgd door de inlichtingendiensten. Hieronder valt onder meer het inzetten van geheim agenten, informanten en het verzamelen van persoonlijke gegevens. De ondertoezichtstelling geldt nadrukkelijk niet voor de AfD als geheel. Wat parlementsleden tijdens commissies of vergaderingen zeggen, mag dan ook niet in de dossiers worden opgenomen.

Het systematisch controleren van een politieke partijafdeling is een zwaar middel dat enkel wordt ingezet als de Duitse veiligheidsdienst het nodig acht om de democratie te beschermen, benadrukte Haldenwang. Maar volgens hem is de basishouding van Der Flügel op geen enkele manier verenigbaar met de grondwet. "Uit een extreemrechtse voedingsbodem vloeit maar al te vaak geweld voort. Daar treden wij fel tegen op en we blijven deze ophitsing consequent bestrijden. Er mag geen ruimte zijn voor extremisten. "

Relatie met AfD

Het is lastig om onderscheid te maken tussen de AfD en Der Flügel, mede omdat de laatste geen eigen partijstructuur of leden heeft. De radicale beweging vertegenwoordigt ongeveer 20 procent van de landelijke AfD, maar is inmiddels zo sterk verweven met de partijleiding dat de twee niet langer als afzonderlijke organisaties kunnen worden beschouwd.

De invloed van Höcke en Kalbitz strekt zich waarschijnlijk tot ver buiten Der Flügel uit, tot diep in de AfD. Dat is ook de reden dat verschillende parlementsleden van de partij zijn opgestapt. Zij vonden dat er te weinig ruimte was voor een gematigd geluid. Ook bij lokale AfD-afdelingen kwam naar voren dat de weinige critici die er zijn, zo snel mogelijk het zwijgen wordt opgelegd.

Topprioriteit

Na drie aanslagen met een rechtsradicaal motief in korte tijd is het aanpakken van extreemrechts topprioriteit. De minister van Binnenlandse Zaken noemde rechts-extremisme onlangs "de grootste bedreiging voor Duitsland" en kwam daarom met een groot pakket aan nieuwe maatregelen.

Volgens de veiligheidsdiensten zijn er momenteel ongeveer 32.000 rechtsextremisten in Duitsland, van wie 13.000 bereid zijn om geweld te gebruiken.