Minachting Gökmen T. uitzonderlijk, maar rechter 'liet zich niet gek maken'

Schelden, spugen, middelvinger opsteken, luchtzoenen voor de vrouwelijke officieren van justitie. Zelfs zijn eigen advocaat noemt het gedrag van Gökmen T. in de rechtszaal schokkend. André Seebregts zegt dat hij "toch wel een beetje stil wordt" van T.'s houding.

Vandaag werd T., die heeft bekend dat hij vorig jaar vier mensen doodschoot in een tram in Utrecht, voor de derde keer de zaal uitgestuurd. Dit keer bespuugde hij niet zijn advocaat, zoals op de eerste zittingsdag, maar de rechters.

Hij miste rechtbankvoorzitter Ruud Veldhuisen maar net. "Een bijzonder stukje spuug", noemde die het:

Verslaggever Mattijs van de Wiel, die elke dag aanwezig was in de rechtbank van Utrecht, zegt dat de voorzitter het knap heeft gedaan. "Het lukte hem om het proces waardig te laten verlopen. Hij liet zich niet gek maken."

Van de Wiel vertelt dat hij zich had voorbereid op een heel opstandige verdachte, vooral gezien eerdere voorbereidende zittingen. "Op een daarvan kon T. niet verschijnen omdat hij zich te hevig verzette, een andere keer schreeuwde hij overal doorheen. Nu was hij eigenlijk heel stil. Hij was wel aan het treiteren, maar hij hield zijn mond."

Toch is het voor Van de Wiel uitzonderlijk dat een verdachte drie keer wordt weggestuurd. "Dit soort minachting voor alles en iedereen, zoiets heb ik nog nooit gezien."

Psychologische problemen

Het Openbaar Ministerie woog T.'s "consequent respectloze proceshouding" dan ook mee in de strafeis van levenslang. "Die houding heeft het leed voor nabestaanden en slachtoffers verder vergroot", zei het OM. Zo reageerde het aanwezige publiek woedend toen T. dinsdag een kwetsende opmerking maakte tegen een overlevende.

Seebregts wijt de houding van zijn cliënt deels aan diens psychologische problemen. "Zijn gebrek aan empathisch vermogen voor de slachtoffers, dat uit de hoogte doen, zijn antisociale gedrag, het houdt volgens het Pieter Baan Centrum allemaal verband met de stoornis waaraan hij lijdt."

T. erkent rechtsstaat niet

Het Pieter Baan Centrum, waar T. is onderzocht, heeft vastgesteld dat de tramschutter verminderd toerekeningsvatbaar is. Hij is zwakbegaafd en heeft een persoonlijkheidsstoornis met narcistische kenmerken.

De psychische problemen van de verdachte waren voor de rechtbank eerder al reden om Seebregts aan Gökmen T. toe te wijzen. T. weigerde lange tijd juridische bijstand. Want, zo vatte rechtbankvoorzitter Veldhuisen T.'s opstelling samen: "Ik erken jullie niet, ik erken de democratie niet, ik erken de rechtsstaat niet."

Voor advocaat Seebregts is Gökmen T. een unieke cliënt, toch heeft hij nooit overwogen te stoppen:

Maar, drukte Seebregts de rechters vandaag nog op het hart, die houding mag geen invloed hebben op de uitkomst van het proces. "Ook in deze zaak moet het recht wordt toegepast op precies dezelfde manier als in welke andere zaak."

"Daarvan hoeft u de rechtbank niet te overtuigen", antwoordde voorzitter Veldhuisen. Hij doet over twee weken uitspraak. T. moet daar verplicht bij zijn.