Ruimtetoerisme in de startblokken, maar wie kan het betalen?

• Ivo Landman

  redacteur Online

Wie ooit met een raket van SpaceX de ruimte in wil, kan binnenkort een plek reserveren. Na de eerste bemande vluchten naar het ISS komt de ruimtecapsule van het bedrijf van Elon Musk, Crew Dragon, straks ook beschikbaar voor betalende passagiers. Komt daarmee de aloude droom van vakantietochtjes naar de ruimte eindelijk in zicht? Ja, zeggen kenners, maar goedkoop wordt het niet.

Deze week maakte het bedrijf Space Adventures bekend dat het een overeenkomst heeft gesloten met SpaceX. Het mag straks toeristen vervoeren met de futuristisch ogende Crew Dragon die in maart 2019 zijn eerste vlucht maakte - toen nog met alleen een pop in astronautenpak aan boord.

De pleziertochtjes gaan straks maximaal zo'n vijf dagen duren en bieden de passagiers een fenomenaal uitzicht op de aarde, want de Dragon zal veel hoger om de planeet cirkelen dan het ISS, de spaceshuttle of de Russische Sojoez.

Maar wat gaat zo'n vlucht kosten? Veel, verwacht Ronald Klompe van het Nationaal Ruimtevaart Museum bij het Aviodrome in Lelystad. "Denk aan tientallen miljoenen dollars. En het zal ook nog wel even duren voordat de eerste toeristen aan boord stappen. Eerst zal SpaceX een aantal succesvolle vluchten naar het ISS willen maken."

Voor zulke bedragen zijn er al eerder ruimtevakanties verkocht. Sinds het begin van de eeuw zijn er een paar puissant rijke avonturiers meegereisd met de Russische Sojoez naar het ISS - toen ook met een ticket van Space Adventures. "Maar ze zijn bijna op één hand te tellen", weet Klompe.

Fraaie folders

Na 2009 vonden de internationale ISS-partners het niet langer verantwoord om ruimtetoeristen tussen de astronauten in het ISS te laten verblijven. Inmiddels is er weer hoop voor aspirant-ruimtevaarders, want er komen alternatieven aan. Niet alleen de Crew Dragon van SpaceX, ook de Starliner van Boeing heeft zijn eerste onbemande testvlucht gemaakt.

"Boeing kondigde al heel snel aan ook ruimtetoeristen te willen vervoeren, met fraaie folders erbij", zegt Klompe. "Maar de eerste testvlucht is redelijk beschamend verlopen. Als de kinderziektes verholpen zijn, zal het nog wel jaren duren. "

De terugkeer van de Boeing Starliner op 22 december vorig jaar:

Voor wie geen tientallen miljoenen op de bank heeft, is er de budgetoptie: de suborbitale vlucht - een ruimtesprong waarbij het ruimtevaartuig niet in een baan om de aarde komt. Nieuwe spelers als Virgin Galactic van de Britse ondernemer Richard Branson en Blue Origin, van Amazon-topman Jeff Bezos, staan na jaren testen in de startblokken om de eerste toeristen te verwelkomen.

Die vluchten zijn een stuk goedkoper - een kaartje voor Bransons ruimtevliegtuig SpaceShipTwo kost 'maar' zo'n 250.000 dollar. Daarvoor krijg je een vlucht van ruim twee uur, maar daarvan ben je slechts 6 minuten gewichtloos. De ruimtesprongen met de New Shepard-raket van Blue Origin duren zelfs maar 11 minuten, al komt die wel weer wat hoger dan SpaceShipTwo.

Er moet niets tegenzitten als Bezos en Branson hun ruimteschepen snel operationeel willen krijgen. Zo'n tegenslag had Virgin Galactic in 2014, toen een van de toestellen crashte. Een piloot kwam om het leven. Daaruit bleek weer dat ruimtevaart nooit zonder risico's is, zegt Rob van den Berg, ruimtevaartdeskundige van Space Expo, "Als het misgaat met een ruimtevaartuig, gaat het vaak meteen goed mis. Daarom zetten ze alles op alles om ongelukken te voorkomen. Eén ongeluk met passagiers kan al een faillissement betekenen."

Naast de korte vluchten, zijn er ook plannen voor ruimtehotels. Bigelow Aerospace probeert al jaren partijen geïnteresseerd te krijgen in zijn opblaasbare ruimteverblijven. Een andere bedrijf heeft meer succes: Axiom Space is in zee gegaan met NASA en mag in 2024 een commerciële module vastkoppelen aan het ISS.

Maar ruimtetoerisme op grote schaal zal pas echt van de grond komen as SpaceX zijn Starship, waar meer passagiers in kunnen dan in ieder ander ruimtevaartuig, vluchtwaardig en rendabel kan maken. Hoe snel dat lukt, is afwachten, zegt SpaceX-kenner Ronald Klompe. "Elon Musk is traditioneel nogal optimistisch met zijn planning. Er moet nog heel veel gebeuren, de raket is nog in het teststadium."

Alle ruimtevaartbedrijven zijn zich ervan bewust dat de hele sector nog in de kinderschoenen staat. Zelfs al zitten de aandelen van Virgin Galactic de laatste weken flink in de lift en heeft het al ruim 600 tickets verkocht, ook daar wedden ze niet op één paard.

Van den Berg: "SpaceShipTwo kan ook kleine satellieten lanceren. En SpaceX verdient veel meer met satellietlanceringen en transporten naar het ISS. Het ruimtetoerisme zit er wel echt aan te komen, maar voor geen enkel bedrijf zal het de komende jaren een kernactiviteit zijn."