Deelstaat Thüringen krijgt onverwachte nieuwe premier, met hulp van de AfD
Voor het eerst heeft de AfD in een Duitse deelstaat een beslissende rol gespeeld bij de aanwijzing van de premier. Mede dankzij de rechts-populistische partij werd Thomas Kemmerich (54) van de liberale FDP verrassend gekozen tot minister-president van deelstaat Thüringen. Hij kreeg met 45 stemmen voor en 44 tegen een krappe meerderheid van de parlementariërs achter zich.
De FDP kreeg bij de deelstaatverkiezingen slechts 5 procent van de stemmen, maar levert nu toch de premier dankzij de steun van de CDU en de AfD. Tot nu toe weigerden andere partijen zich afhankelijk te maken van steun van de AfD.
Der Spiegel spreekt daarom van een "politieke aardbeving", Die Welt van een "sensatie in Thüringen".
De deelstaat heeft sinds 2014 met Bodo Ramelow (63) een premier van de socialistische partij Die Linke. Die partij werd ook de grootste bij de deelstaatverkiezingen van vorig jaar en de verwachting was dat de populaire Ramelow opnieuw zou worden gekozen. Hij werd in 2014 de eerste Duitse deelstaatpremier van Die Linke, de opvolger van de Oost-Duitse communistische partij.
Taboebreuk
Volgens correspondent Judith van de Hulsbeek is de keuze voor Kemmerich op meerdere manieren opvallend. "In de eerste plaats wordt de keuze gezien als een taboebreuk, omdat de AfD een beslissende rol heeft gespeeld. Die partij wordt normaal gesproken genegeerd door de andere partijen. Maar nu heeft de CDU ervoor gekozen niet de kandidaat van Die Linke te steunen, maar te stemmen op de kandidaat die ook door de AfD wordt gesteund. Daarmee doorbreken ze die isolatiepolitiek en hebben ze de AfD indirect macht in handen gegeven, zeggen veel critici."
Het is volgens Van de Hulsbeek de vraag hoe de coalitie in Berlijn reageert op de ontwikkelingen in Thüringen. "De CDU zit samen met de sociaal-democratische SPD in de landelijke coalitie. De SPD is er zeker niet blij mee dat de CDU in Thüringen ervoor gekozen heeft de kant te kiezen van de AfD."
Minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas (SPD) uitte op Twitter ferme taal over de gebeurtenissen in Thüringen. "Alle democraten moeten zich samen tegen de AfD opstellen. Degenen die dit niet begrijpen, hebben niets van onze geschiedenis geleerd."
Ook de AfD leverde een kandidaat in Thüringen, maar die kreeg in de derde stemronde 0 stemmen. Alle AfD'ers stemden op Kemmerich. De CDU koos ervoor geen kandidaat te leveren. Zo kan het gebeuren dat de kleine FDP in Thüringen de premier levert.
Kemmerich kreeg op de persconferentie na zijn uitverkiezing kritische vragen over de steun van de AfD, waarop hij zich van die partij distantieerde. "Ik ben anti-AfD en anti-Höcke (omstreden leider van AfD in Thüringen, red.). De brandmuur naar rechts blijft overeind."
De landelijke partijvoorzitter van de CDU, Annegret Kramp-Karrenbauer, zegt dat de CDU in Thüringen "tegen de wil van de partij heeft gehandeld". Ze stelt nieuwe verkiezingen voor in de deelstaat. "Het partijbestuur heeft unaniem mijn lijn gevolgd", schrijft ze in een tweet. "Geen CDU-ministers in een kabinet-Kemmerich, geen samenwerking met de AfD."
Nieuwe realiteit
Ook gezien de populariteit van Die Linke in Thüringen is de keuze voor Kemmerich opvallend. Bij de deelstaatverkiezingen van vorig jaar oktober werden Die Linke voor het eerst de grootste partij in een Duitse deelstaat. In geen enkele andere deelstaat is de partij zo groot.
Tegelijkertijd werd de rechts-populistische AfD bij de vorige verkiezingen twee keer zo groot. De partij kreeg 23 procent van de stemmen, tegen ruim 10 procent in 2014.
Dat de AfD ondanks het 'cordon sanitair' van andere partijen nu in staat blijkt een beslissende rol te spelen, wijst volgens Van de Hulsbeek op een "nieuwe realiteit". "AfD heeft hiermee laten zien dat ze bijna niet meer te omzeilen zijn. Daar worden veel mensen in Duitsland zenuwachtig van."
Voor het FDP-partijkantoor in Berlijn heeft zich een menigte verzameld om te demonstreren. Enkelen zwaaien met SPD-vlaggen.
