'Subsidie aanpassen om groei zonneparken tegen te gaan'
Boerenbrancheorganisatie LTO Nederland roept op om de Subsidieregeling Duurzame Energie aan te passen. Volgens de boeren gaat er op dit moment een perverse prikkel uit van deze SDE+, waardoor er veel grootschalige zonneparken worden aangelegd op landbouwgrond.
Het aantal zonneparken groeit op dit moment razendsnel. Zo snel dat netbeheerder Tennet deze week liet weten nog meer te moeten investeren in het stroomnet, dan de miljarden die al eerder bekendgemaakt werden. Anders dreigt de situatie te ontstaan dat nieuwe duurzame energie niet langer op het stroomnet aangesloten kan worden.
LTO waarschuwt voor de grote stukken landbouwgrond die daardoor snel verloren dreigen te gaan. "De subsidieregeling beloont vooral plaatsing van panelen daar waar het het minst kost", zegt Kees van Zelderen van LTO Nederland. "Dan snap ik wel dat het het goedkoopst is om gewoon een gebied van een paar voetbalvelden groot vol zonnepanelen neer te zetten."
Wat LTO Nederland betreft zou landbouwgrond pas de laatste optie moeten zijn. Van Zelderen: "Ik zou willen dat je eerst per gebied nadenkt waar de energietransitie moet plaatsvinden. Leg eerst zonnepanelen op daken, bedrijfsgebouwen, industrieterreinen en gebieden waar nog geen bestemming voor is. Daar eerst en dan pas eventueel op de grond."
Logisch
Zonne-energiebrancheorganisatie Holland Solar vindt dat LTO overdrijft. Er worden meer zonnepanelen op daken gelegd dan op de grond, benadrukt de organisatie. Maar omdat het leggen van panelen op daken relatief ingewikkeld en duur is, is het logisch dat ook naar landbouwgrond wordt gekeken.
Bovendien is het ook nodig om de klimaatdoelen te halen, zegt Annemarie Schouten van Holland Solar. "Het is niet of-of, maar en-en. We kunnen het ons niet permitteren om een technologie of locatie uit te sluiten. We hebben een gigantische opgave. We zullen dus alles moeten ontwikkelen."
Slechts een half procent
Bovendien is er uiteindelijk maar weinig landbouwgrond nodig, zegt ze. "Laten we het niet groter maken dan het is. We hebben een half procent van de huidige landbouwgrond nodig tot 2050 om de klimaatambities te halen. Dus dat is niet een gigantisch stuk land."
Hierbij gaat Holland Solar er wel van uit dat de daken van vrijwel alle huizen, bedrijven, parkeergarages et cetera vol worden gelegd. De vraag is alleen of dit wel gebeurt. LTO is er niet gerust op. "Het is nu niet zo dat de grond als laatste aan de beurt is. Met dit tempo gaat er meer landbouwgrond gebruikt worden."
Holland Solar werkt op dit moment aan een gedragscode, die ervoor moet zorgen dat de zonneparken zo goed mogelijk worden geïntegreerd in de omgeving. Annemarie Schouten: "Zonneparken zijn nieuw in ons landschap, en daar zullen we aan moeten wennen. Op dit moment leggen we vast hoe we dit op een goede manier kunnen ontwikkelen."
Bijenhotels
"We zien dat zon op landbouwgrond goed kan samengaan met mooi zicht. Maar ook: zonnepanelen zijn heel goed te combineren met bijvoorbeeld bijenhotels, bloemrijke graslanden en inheemse beplanting. Omdat de panelen geregeld wat hoger staan, kunnen er ook varkens en schapen en zelfs wellicht koeien bij lopen."
Ze ziet dat het de boeren een extra inkomstenbron verschaft. "Wij spreken met heel veel boeren die een kans zien om een zonnepark op een onrendabel stuk land neer te leggen. Die boeren zien vooral een kans. Zeker nu veel boeren onder druk staan, vanwege de stikstofproblematiek."
Maar Van Zelderen, zelf ook boer, moet er niks van hebben. "Ik ben ooit helemaal verliefd geraakt op koeien, en dat ben ik nog steeds. Ik heb nog geen aanbieding gehad, en ik zou het ook niet overwegen als dat wel zo was. Ik denk dat ook andere mensen liever koeien in de wei zien dan zonnepanelen."
Energieregio's
Om het Klimaatakkoord uit te voeren, is Nederland opgedeeld in dertig energieregio's, de Regionale Energie Strategieën (RES'en). Die moeten nog voor het eind van dit jaar met een plan komen. Energie die opgewekt wordt met zonnepanelen en windmolens zal er een prominente plek in krijgen.
LTO signaleert dat al die RES'en nu bezig zijn met het maken van hun eigen plan, maar dat de regie ontbreekt. "We hebben er als sector geen baat bij dat deze wildgroei zo doorgaat."
