ECB verlaagt rente en stort geld in de economie: wat hebben we eraan?
Een nóg lagere rente en miljarden euro's extra in de economie stoppen. De Europese Centrale Bank pakt flink uit. De economie heeft het hard nodig, vindt de ECB. Het is de taak van de centrale bank om er alles aan te doen om de inflatie op te krikken, lees de economie aan te zwengelen.
Het is niet nieuw, maar meer van hetzelfde, terwijl het bankbeleid van de afgelopen jaren al meer dan genoeg had moeten zijn. De rente op nul, banken een boeterente voor ongebruikt geld en heel veel geld in de economie pompen middels het opkopen van staatsleningen. Met dat laatste wordt belegd geld weer vrij gemaakt om uit te lenen en te investeren. Banken met hun geld fungeren als brandstofleidingen voor de economische motoren van bedrijven en consumenten, handel en welvaart. Zo zou het moeten gaan tenminste.
De praktijk is weerbarstiger. Rente, inflatie en groei houden zich niet meer aan de economische regels. De lage rente en de 2650 miljard euro die de afgelopen jaren in de Europese markt zijn gepompt hebben het tij niet doen keren. Geld klotst rond, maar werkt niet echt. Veel geld is niet uitgegeven of geconsumeerd maar richting aandelenbeurzen en vastgoed gestroomd omdat dat tenminste rendeert en geld oplevert.
Driest
Het drieste besluit om de rente nog verder te verlagen en nog meer staatsschuld op te kopen, is Draghi's laatste wapenfeit, hij vertrekt in oktober als bankpresident. Zijn naam zal met de maatregelen van vandaag echter nog lang nazingen.
"Mario Draghi's laatste whatever it takes", twitterde ING-econoom Carsten Brzeski. Hij zadelt de eurozone voor lange tijd op met een ongekend ruimhartig monetair beleid van lage rente en een stromende geldkraan. 20 miljard euro staatsschulden per maand. "Zo lang als nodig is en tot het moment dat de rente weer verhoogd kan worden", zegt de ECB. Een einddatum is eenvoudigweg niet te geven en dus kan het nog jaren zo doorgaan.
President Donald Trump reageerde vrijwel direct op het ECB-besluit met een sneer naar zijn eigen centrale bank die de rente maar niet verlaagt en het verwijt naar de ECB van wisselkoerspolitiek.
In ECB-raad waren de meningen verdeeld, niet zozeer over de verlaging van de rente maar wel of het omstreden schuldenopkoopprogramma weer hervat moet worden. Volgens bronnen bij de ECB waren de centrale banken van sterke eurolanden als Duitsland, Nederland, Frankrijk en Luxemburg tegen. Gestemd werd er niet, want de meerderheid was voor.
De ECB zelf houdt vol dat het beleid van de voorbije jaren wel degelijk gewerkt heeft. "We hebben in de eurozone 11 miljoen banen gecreëerd en gezorgd voor duurzame groei", aldus Draghi.
Wat hebben wij eraan?
Niet zo gek veel. De rente voor een hypotheek blijft laag en wordt misschien wat lager, de rente voor het spaargeld blijft verwaarloosbaar. Het is niet zo dat we vanaf volgend maand merken dat er geld naar ons toerolt, of dat onze koopkracht omhoog vliegt, of dat huizenprijzen of huren betaalbaar worden, of dat pensioenfondsen vrolijk indexeren. Het is vooral afwachten en dan moet er niet een crisis uitbreken als gevolg van brexitchaos of oplaaiende handelsoorlogen.
Pensioenfondsen kreunen verder onder de lage rekenrente. Weliswaar hebben ze profijt van de stijgende aandelenkoersen, maar de lage rente maait veel daarvan weg. Draghi erkent dat het beleid bijwerkingen heeft en niet voor iedereen lekker uitpakt, maar het kan niet anders. De ECB kan het ook niet in zijn eentje allemaal doen. Draghi wijst daarbij naar de overheden van de eurolanden die aan zet zijn en moeten investeren dus geld uitgeven in plaats van oppotten. Vilein verwees hij nadrukkelijk naar het Nederlandse plan voor een investeringsfonds van 50 miljard euro "Het is een goede tijd om dat nu in gang te zetten."
Spaarders kunnen voorlopig een beetje opgelucht ademhalen want banken krijgen een beetje lucht voor het spaargeld. De heffing die de ECB banken oplegt voor kasgeld wordt zwaarder, van min 0,4 procent naar min 0,5 procent, maar een groot deel van dat verplicht aan te houden kasgeld krijgt een vrijstelling. Dat scheelt de banken een paar honderd miljoen euro. Europese banken betalen nu samen jaarlijks zo'n 7 miljard euro, met de hogere heffing zou dat oplopen naar 9 miljard, maar met de vrijstelling komen banken nu uit op 5 miljard euro.
De heffing en de lage rente noopten banken tot het verlagen van de spaarrente tot nul en dreigde om te slaan naar een negatieve spaarrente, dus betalen voor je spaargeld. Dat ebt nu weer weg, hoewel de problemen niet voorbij zijn. Veel leningen en hypotheken worden overgesloten tegen steeds lagere rentes. Dat betekent dus minder rente-inkomsten voor banken, en dat voor langere tijd.
