In het donker het Kanaal oversteken: 'Het was eigenlijk te gevaarlijk'

"Ik dacht: per boot is het makkelijker", zegt de Afghaanse Romin. Hij zit in een geïmproviseerd tentenkamp bij Calais. Ondanks meerdere pogingen is het de 28-jarige nog niet gelukt Engeland te bereiken per boot. Maar hij geeft niet op.

Want het is ruim duizend migranten dit jaar al wel gelukt. Dat is bijna het dubbele van het totale aantal pogingen vorig jaar. Toen probeerden volgens officiële cijfers 539 migranten per boot het Kanaal over te steken.

Correspondent Frank Renout ging 's nachts mee met de Frans kustwacht op patrouille:

Meer patrouilles en strengere controles, dat is de uitkomst van Frans-Brits topoverleg eind vorige week. Het Verenigd Koninkrijk biedt Frankrijk extra geld om te voorkomen dat migranten het eiland bereiken. Boven op de 7 miljoen euro die in januari al door de Britten is toegezegd.

Alleen al vorige week zaterdag bereikten 66 mannen, vrouwen en kinderen in rubberen bootjes de Engelse kust. Volgens de BBC staat de teller over heel 2019 op ongeveer 1100.

Voorheen was de vrachtwagen of veerboot het populairste vervoersmiddel voor migranten. Maar door strengere controles is het nu veel lastiger om als verstekeling op deze manier het Verenigd Koninkrijk te bereiken. En met nog minder dan twee maanden tot de brexit vrezen migranten dat het binnenkort nog moeilijker wordt.

Met die gedachte in het achterhoofd koos Romin voor de boot. De Afghaan betaalde daarvoor ruim 5000 pond. Daarna werd de locatie en tijdstip van de overtocht bekend. Hij maakte deel uit van een groep van tien tot twaalf mensen die 's nachts vertrok.

"Het regende verschrikkelijk", zegt hij tegen Frankrijk-correspondent Frank Renout. "Het was eigenlijk te gevaarlijk. We riskeerden ons leven om Engeland te bereiken."

Het Kanaal tussen Dover en Calais staat in het Guiness Book Of Records als drukste scheepvaartroute ter wereld. Per dag passeren er zo'n 600 schepen, vooral containerreuzen van ruim 300 meter lang. Dat alleen al maakt de overtocht in een rubber bootje riskant. Tel daarbij op de sterke stroming, golven, wisselvallige weersomstandigheden én de temperatuur van het water: zo'n 15 graden.

Eind augustus werd het lichaam van een Irakees gevonden in de Noordzee. Vermoedelijk had hij geprobeerd het Kanaal over te zwemmen, in een zelfgemaakt zwemvest met plastic flessen. Hij is voor zover bekend de eerste dode, maar dat zijn er in werkelijkheid waarschijnlijk meer.

Migranten verzinnen steeds creatievere manieren om hun doel te bereiken. Een 17-jarige Egyptenaar werd bijvoorbeeld ontdekt in de dakkoffer van een Brits echtpaar. Hij had zich in Calais verscholen in de skibox toen het stel even geparkeerd stond.

Romin is uiteindelijk nooit zo ver gekomen. De Afghaan werd samen met de rest van zijn groep op het water gearresteerd en terug naar Frankrijk gebracht. Inmiddels is hij weer een van de honderden mensen die in het gebied tussen Calais en Duinkerke wachten op een kans om het VK te bereiken.

Wat gebeurt er als ze Engeland bereiken?

Het vasteland bereiken is niet eens nodig. Op zo'n 18 kilometer afstand van de Britse kust bevinden de migranten zich al in de territoriale wateren. Ze kunnen dan de Britse kustwacht bellen en die moet hen dan naar het vasteland brengen.

"In principe worden ze dan in een detentiecentrum geplaatst", zegt correspondent Tim de Wit. "Er wordt dan gekeken of ze weer kunnen worden uitgezet. Ze zijn immers niet in het VK als eerste de EU binnengekomen."

Afhankelijk van of er bijvoorbeeld kans op vervolging in eigen land is, kunnen vluchtelingen succesvol asiel aanvragen. Tussen juni 2018 en juni 2019 lukte dat 62 procent van de 4208 Iraniërs die dat in totaal probeerden. Van de 3180 Irakezen die toen asiel aanvroegen, kreeg 26 procent dat toegekend, blijkt uit statistieken van de Britse overheid.

"Wat veel gebeurt, is dat ze in de illegaliteit verdwijnen", zegt De Wit. "En Londen leent zich daar goed voor. Je hebt hier veel minder gemeentelijke registratie dan in Nederland." Het is volgens hem vrij eenvoudig om aan zwart werk te komen.

"Vaak hebben immigranten al wel een netwerk van landgenoten hier zitten. Dus ben je Irakees, dan nemen andere Irakezen je op in hun gemeenschap." Dat gegeven en de taal zijn twee grote redenen waarom zo veel migranten graag naar het VK willen gaan.

Brexit-vrees

De brexit en het zomerse weer verklaren deels waarom er nu een piek is in het aantal migranten dat Het Kanaal oversteekt. Maar niet alleen de migranten vrezen het aanstaande Britse vertrek uit de EU.

"De Franse autoriteiten zijn bang dat brexit leidt tot strenger beleid van de Britten. Premier Johnson heeft al aangekondigd straks migranten terug naar Frankrijk te willen sturen", zegt correspondent Renout.

Dreigt er een nieuwe migratiecrisis zoals in 2015? In deze video legt NOS op 3 uit hoe de situatie aan de randen van Europa zich verhoudt tot de crisis van een aantal jaar geleden: