Kabinet schrikt zich rot van stijging aantal daklozen: 'Zouden ons moeten schamen'

Staatssecretaris Blokhuis (ChristenUnie) van Volksgezondheid is zich naar eigen zeggen "rot geschrokken" van de cijfers van het Centraal Bureau van de Statistiek over de toename van het aantal dak- en thuislozen in Nederland. Vandaag meldde het CBS dat het aantal in tien jaar tijd meer dan verdubbeld is. 39.300 mensen hadden vorig jaar geen vaste woon- of verblijfplaats.

"Wij wisten dat het aantal dak- en thuislozen eerder iets aan het toenemen was dan aan het afnemen", zegt Blokhuis in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar dat de toename zo fors is, dat is een tegenvaller. Zeker als je je realiseert dat bij elke dakloosheid veel ellende aan de hand is voor de individu en de omgeving."

Het kabinet startte vorige maand nog een proef die ertoe moet leiden dat eind 2021 geen enkele jongere tussen de 18 en 27 jaar in de opvang of op straat hoeft te leven. Volgens het CBS zijn er nu ruim 12.500 daklozen tussen de 18 en 30.

Falende woningmarkt

Een van de problemen is momenteel de woningmarkt. Betaalbare huurwoningen zijn, tenzij iemand jaren op een wachtlijst heeft gestaan of urgentie heeft, vrijwel niet beschikbaar.

"Het aantal beschikbare betaalbare woningen is echt een enorm probleem", zegt Blokhuis. "Dat signaleert het Leger des Heils ook. Ik heb dat scherp in het vizier en heb daar indringende gesprekken over met mijn collega van Binnenlandse Zaken, minister Ollongren. We zouden ons moeten schamen dat we er in zo'n rijk land niet in slagen om mensen een fatsoenlijk dak boven het hoofd te bieden."

In verschillende gemeenten is inmiddels een actieprogramma gestart om dak- en thuislozen toch een plek te kunnen bieden. "Verreweg de meeste dak- en thuislozen verblijven in de grotere gemeenten, zeker de G4 (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht). Die spannen zich enorm in om goede huisvesting voor deze mensen te organiseren."

Volgens Blokhuis wordt de toename van het aantal dak- en thuislozen in toenemende mate veroorzaakt door mensen die economisch dakloos zijn. "Mensen die nog wel een baan hebben, maar er niet in slagen om een plek op de woningmarkt te veroveren. Daar ligt een primaire opgave."

Jongeren

Het CBS constateert dat vorig jaar een op de drie daklozen tussen de 18 en 30 jaar was. Dat is ruim drie keer zoveel als de schattingen in 2009. "We zijn ons daar heel erg bewust van", zegt de staatssecretaris. "De laatste jaren is het wel ongeveer stabiel gebleven, maar dat moet naar beneden."

Dit jaar is er een actieprogramma gestart om dakloze jongeren aan een plek te helpen. "Alleen al door uit te gaan van het uitgangspunt dat je aan elke jongere een hulpverlener koppelt, die het hele traject van hulpverlening met diegene doorgaat", zegt Blokhuis. "En in het oerwoud aan regels de jongere helpt."

In veertien gemeenten, waaronder de grote vier, is bovendien de ambitie om het aantal dak- en thuisloze jongeren dat langer dan drie maanden in de opvang zit, terug te brengen naar 0. "Daar staan ze nog steeds voor."

NOS op 3 volgde eerder de dakloze Ferdi en maakte deze special over zijn dagelijks leven: