'Een beerput van haat': 8chan is niet zomaar verdwenen

• Nando Kasteleijn en Tim Luimes

"Omarm schandaal." Dat is het motto van internetforum 8chan. De website, bedoeld als plek waar je alles kan zeggen, is een broedplaats voor radicalisering en extreemrechtse ideeën. Dit weekend plaatste de schutter van het bloedbad in El Paso, waarbij twintig mensen om het leven kwamen, zijn manifest op het forum. Hij was de derde aanslagpleger die 8chan daarvoor gebruikte in minder dan een half jaar tijd.

Ook de man die in maart in een moskee in Christchurch 51 mensen doodschoot, publiceerde op 8chan een manifest, vol met racistische complottheorieën en obscure memes. In april kondigde een 19-jarige Amerikaan via het forum aan dat hij een synagoge in San Diego zou aanvallen, daarbij doodde hij een 60-jarige vrouw.

Obscuur en radicaal

Vandaag ging het beruchte forum tijdelijk offline, omdat het bedrijf Cloudflare dat de website beveiligde tegen cyberaanvallen, de samenwerking beëindigde. Het bedrijf beschrijft 8chan als een "beerput van haat". Een paar uur later was 8chan weer bereikbaar. "Verwacht wat uitvaltijd terwijl we een oplossing zoeken", tweette de beheerder van de site.

De aanslagplegers waren actief op een van de vele subfora van de site, het politieke board /pol/. "Politiek incorrect", staat bovenaan de pagina. "Daar heerst een radicale subcultuur, vol extreemrechtse en racistische ideeën," zegt Sal Hagen, hij onderzoekt aan de UvA politieke bewegingen op websites als 8chan.

Echokamer

"Het is een soort echokamer", legt Hagen uit. "Een afsplitsing van het internet met eigen taal en kennis. Daar worden continu dezelfde ideeën herhaald. Het is heel antisemitisch en racistisch: de joden bestieren de westerse samenleving, immigratie vernietigt de blanke identiteit van het Westen."

Of de gebruikers radicaliseren op 8chan of dat de website juist radicale gebruikers aantrekt, is moeilijk te zeggen, vindt Hagen.

Op het politieke subforum jutten gebruikers elkaar met memes op om aanslagen te plegen. Zo gaat het bijvoorbeeld soms over de "highscore", het aantal doden bij een aanslag. Ook andere elementen uit games komen voorbij, zoals first person-video's van gewelddadige aanslagen, die sterk lijken op beelden uit schietspelletjes.

Nieuwsuur-verslaggever Rudy Bouma keek eerder dit jaar mee op /pol/, in de video zie je wat hij tegenkwam:

Het forum werd in 2013 opgericht door de Amerikaan Frederick Brennan omdat hij vond dat de vrijheid van meningsuiting op tegenhanger 4chan te veel beknot werd. Inmiddels wil hij de site uit de lucht hebben.

"Het brengt de wereld niets goeds", zei de oprichter tegen The New York Times in reactie op de recente aanslag. "Het brengt alleen maar negativiteit voor iedereen. Zelfs voor de gebruikers, al hebben ze dat niet door." Maar Brennan gaat er niet meer over; hij verkocht 8chan in 2015.

Niet het einde

Na een paar uur onbereikbaar te zijn geweest, kwam 8chan weer online. "In feite is het een kat-en-muisspel, er is altijd wel ergens een bedrijf dat bereid is het platform onder te brengen", zegt terrorisme-expert Jelle van Buuren. "Het is een haast onoplosbaar probleem waar geen wondermiddel voor bestaat."

De vraag is ook of dit soort aanslagen te voorkomen is, zegt Van Buuren. "Inlichtingendiensten houden dit soort fora zeker in de gaten. Maar wat kun je ermee?"

"Op sociale media gebeurt zoveel. De ervaring leert dat er heel veel individuen rondzwerven die zich provocatief uiten, maar nooit de daad bij het woord voegen", stelt de terrorisme-expert. "Je moet niet de illusie hebben dat je de daad van eenling kan voorkomen."