Top in Wenen moet Iran-akkoord redden, gaat dat lukken?
Hoe kan de Iran-deal worden gered? Die vraag staat vandaag centraal in Wenen. Alle landen die in 2015 hun handtekening onder het atoomakkoord zetten, zijn aanwezig. Op één land na: de Verenigde Staten. Die trokken zich vorig jaar eenzijdig terug uit het akkoord.
Het doel van het atoomakkoord was om de nucleaire activiteiten van Iran in te perken. In ruil daarvoor zou het land geen economische sancties meer opgelegd krijgen. Na de terugtrekking van de VS hebben de overgebleven ondertekenaars altijd volgehouden dat ze het akkoord willen redden.
Patstelling ontstaan
Maar inmiddels is er een patstelling ontstaan: de VS heeft strenge sancties afgekondigd tegen Iran, daardoor durven ook veel Europese landen geen zaken meer te doen met het land en Iran heeft inmiddels een grotere voorraad laagverrijkt uranium dan volgens het akkoord is toegestaan.
En dan lopen de spanningen in de regio ook nog eens op. In de Straat van Hormuz, ten zuiden van Iran, is het al weken onrustig. Vorige week vrijdag confisqueerde de Iraanse Revolutionaire Garde er nog een Britse olietanker, omdat die zich niet aan internationale afspraken zou hebben gehouden.
De Iraanse Revolutionaire Garde wordt vaak genoemd in berichten over Iran en de Straat van Hormuz. Wat is dat voor organisatie?
Volgens de Britse minister van Buitenlandse Zaken Hunt begeeft Iran zich op een "gevaarlijke weg". Frankrijk en Duitsland zeiden Groot-Brittannië volledig te steunen en veroordeelden de enteringsactie van de Iraanse Revolutionaire Garde.
Ondanks dat gaan Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk vandaag dus om tafel met Iran om over het atoomakkoord te praten. Ook China en Rusland, net als de EU ondertekenaars van de deal, schuiven aan. De Duitse Helga Schmid, secretaris-generaal buitenland bij de EU, zit de bijeenkomst voor.
Beademing
"Ze hopen in Wenen een soort spoedoperatie uit te voeren", zei Han ten Broeke van het The Hague Centre for Strategic Studies gisteravond in het radioprogramma NOS Met het Oog Op Morgen. "Want sinds de Verenigde Staten uit het akkoord zijn gestapt, ligt de Iran-deal aan de beademing."
Ten Broeke benadrukt dat de EU in staat is en bereid moet zijn om voor de eigen belangen op te komen, om de top te laten slagen. Dat heeft ermee te maken dat veel Europese bedrijven geen zaken meer doen met Iran als ze ook nog zaken met de VS willen doen.
Midden-Oostendeskundige Paul Aarts noemde dat in het programma "secundaire sancties". Ook hij denkt dat de top in Wenen kans van slagen heeft als de EU zich aan de gemaakte afspraken met Iran gaat houden. "Zij moeten zeggen: we gaan proberen om de sancties uit de VS te blokkeren. Dat is wel heel moeilijk. Het vereist een rechte rug en politieke moed."
Reactor
Op de dag van de gesprekken komt Teheran met een opmerkelijke boodschap: Iran gaat de activiteiten in de waterreactor in de stad Arak weer hervatten. Zwaar water, dat in de reactor ligt opgeslagen, kan gebruikt worden om een waterstofbom te maken.
