'Gökmen T. geeft nabestaanden extra klap in het gezicht'

"Lafaard!", schreeuwde de vader van Roos Verschuur aan het einde van de eerste pro-formazitting naar Gökmen T. "Een varken ben je!"

"Het was uit boosheid, onmacht. Hij kon zijn woede niet meer inhouden. Geheel terecht als je ziet hoe de verdachte zich gedroeg", zegt advocaat Sébas Diekstra over zijn cliënt, een man die zijn 19-jarige dochter verloor. "Op het moment dat je ermee geconfronteerd wordt dat iemand zo overtuigd is van zijn daden, begrijp ik dat je woest wordt."

Advocaat Rutger Sturkenboom, die andere slachtoffers en nabestaanden van de Utrechtse tramaanslag bijstaat, snapt de felle reactie eveneens. Ook hem viel de laatdunkende houding van T. op, die zei de rechtbank niet te erkennen.

"Uit zijn woorden sprak totale minachting. Niet alleen voor de slachtoffers, maar ook voor de rechtbank en de hele samenleving", vindt Sturkenboom. "Dat is voor een aantal mensen een extra klap in het gezicht. Je hoorde een paar mensen dat onder woorden brengen."

T. sprak vandaag voor het eerst publiekelijk over de aanslag van 18 maart, waarbij vier mensen om het leven kwamen. Hij zat geboeid in de rechtszaal, omdat hij niet vrijwillig wilde komen. Omdat hij zich beroept op zijn zwijgrecht ging hij niet diep op de zaak in, wel weidde hij kort uit over eerdere bekentenissen.

"Het was een bijzondere zitting", oordeelt Sturkenboom. "We hadden van tevoren niet het idee dat we veel nieuws zouden horen, maar eigenlijk heeft hij tot mijn verbazing vrij veel gezegd. Mocht er nog een twijfel zijn geweest over zijn motief, dan is dat toch wel weggenomen."

De rechter citeerde uit een eerdere verklaring van T., waar hij belediging van de islam en westers ingrijpen in moslimlanden als motieven noemt voor de aanslag.

Samen met zijn reacties van vandaag draagt dat bij aan de overtuiging van het Openbaar Ministerie dat de aanslag een terroristische daad was.

Het OM had graag gezien dat T. inging op zijn directe motieven. "Wat ging er nou in hem om? Daar wilde hij niet over verklaren, wel wat zijn politieke zienswijzen zijn. Iedereen wil van hem horen waarom. Hoe heeft hij dit bedacht, hoe is die dag verlopen? Daar gaf hij geen inhoudelijke reactie op. Jammer."

"Het is heel onbevredigend als iemand totaal geen berouw toont", meent ook Diekstra. "Het is niet te bevatten dat iemand eigenlijk zegt: jullie democratische maatschappij verdient dit. Dan word je als nabestaande woest."

Pieter Baan Centrum

Begin volgend jaar begint de inhoudelijke behandeling van de zaak. Deze zomer zal T. worden geobserveerd in het Pieter Baan Centrum, om te kijken of er bij hem alleen sprake is van radicalisering, of dat er ook een psychische stoornis meespeelde.

"Het hoeft geen strikte scheiding te zijn", onderstreept advocaat Sturkenboom. "Je kunt zeggen: er moet sowieso een steekje los aan je zitten als je zulke dingen doet, maar we moeten afwachten wat de deskundigen ervan vinden."

Volgens Sturkenboom is het proces voor slachtoffers en nabestaanden zwaar. "Het is een tweestrijd tussen hun grote verdriet en het algemene belang van deze zaak en de media-aandacht die dat oplevert. Dat is moeilijk voor hen."