Gökmen T.: 'Ik laat niemand met ons geloof spotten'

Beledigingen van de islam en westers geweld tegen moslims waren de motieven van Gökmen T. voor de tramaanslag in Utrecht, afgelopen maart. De rechter las vanochtend tijdens de eerste pro-formazitting voor uit eerdere bekentenissen van T., omdat hij in de rechtszaal nauwelijks vragen beantwoordde.

"Ik laat niemand met ons geloof spotten", citeerde de rechter hem. "Ik wilde laten zien dat jullie niet van diamant zijn en wij niet van zand. Als ik duizend levens zou hebben, ik zou ze aan Allah geven."

"De profeet wordt door karikaturen vernederd, de Koran wordt op blote vrouwen geschreven en er wordt een film van gemaakt", vulde T. aan. "Moslims worden door Nederlandse militairen in Libië, Syrië, Tsjetsjenië, Afghanistan, overal doodgemaakt. Denken jullie nou echt dat wij niets terug zullen doen?"

Hij zei verder dat Europa "de grenzen dichthoudt om moslims beter in het water dood te kunnen verdrinken". Op de vraag van de rechter of dat een reden is om onschuldige Nederlanders te doden, beet T. hem vanochtend toe: "Wie zijn jullie om moslims dood te maken?"

Luister zelf naar de verklaring van T., voorgelezen door de rechter:

Omdat hij weigert mee te werken, werd T. geboeid naar de rechtszaal gehaald. De rechter noemde dat "ongelukkig, onwenselijk en ongastvrij, maar ik begrijp dat de emoties zo groot waren bij u vanochtend dat dit nodig is".

T. reageerde kribbig toen de rechter hem vroeg waarom hij geen advocaat heeft. "Ik ben geen democraat en ik erken jullie rechtbank niet. Dat heb ik meerdere keren duidelijk gemaakt maar jullie blijven het vragen."

Toen de rechter hem adviseerde dat een advocaat wenselijk is vanwege de zware verdenking, onderbrak T. hem: "Geen verdenking, ik heb bekend."

Draaideurcrimineel

Het Openbaar Ministerie ging tijdens de zitting in op de vraag of de aanslag niet had kunnen worden voorkomen: T. had een lang strafblad en moest nog voorkomen wegens een verkrachting. Toch zag niemand een radicalisering aankomen, zei de officier van justitie.

"Hij stond bekend als moeilijk persoon, een drugsgebruiker, een draaideurcrimineel die niet openstond voor hulpverlening. Maar er is geen aanleiding geweest hem nadrukkelijker in de gaten te houden. Niets wees erop dat verdachte zich schuldig zou kunnen maken aan de vandaag ten laste gelegde feiten."

Een belangrijke vraag in het proces zal zijn of T. een ideologisch gemotiveerde terrorist is of dat er ook psychische stoornis meespeelde bij het plegen van de aanslag. Deze zomer zal hij worden onderzocht in het Pieter Baan Centrum.

Het Openbaar Ministerie verwacht dat het politieonderzoek aan het einde van het jaar is afgerond. De eerstvolgende pro-formazitting is in september.

Op het moment dat de rechters de zaal verlieten schreeuwde T. hun iets na: "Jullie zijn minder waard dan..." De zin kon hij niet afmaken, omdat de vader van een slachtoffer hem uitschold: "Lafaard! Een varken ben je!"

Een meisje op krukken liep huilend de zaal uit.