Abortus, misdaad en ras: Democratische rivalen nemen Biden onder vuur

Keer op keer moest Joe Biden zich verdedigen afgelopen week. Democratische rivalen waren kritisch over zijn nauwe banden met racistische politici, zijn betrokkenheid bij een omstreden gevangenishervorming en oude standpunten over abortus.

Nu de campagne voor de voorverkiezingen van zijn partij goed op gang komt, pluizen rivalen de lange staat van dienst van de koploper uit. Omdat hij al sinds 1972 in de politiek zit, is er genoeg te vinden. Het zal donderdag ongetwijfeld ter sprake komen bij het eerste debat met de kandidaat.

Eerst was er het bericht dat Biden anders was gaan denken over het Hyde Amendment. Daarmee wordt al sinds 1977 voorkomen dat er federaal geld gebruikt kan worden voor abortussen. Biden en andere Democratische kopstukken in het Congres stemden er regelmatig voor, omdat de Republikeinen anders gaan dwarsliggen op andere thema's.

Compromis

Begin deze maand bleek Biden van mening veranderd. "Ik kan het niet meer verantwoorden dat miljoenen vrouwen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. Omdat ik meen dat gezondheidszorg een recht is, kan ik het amendement niet langer steunen."

Biden legde uit hoe hij tot zijn besluit was gekomen op een bijeenkomst in South Carolina, georganiseerd door Planned Parenthood, een soort Amerikaanse Rutgers stichting. "Het Hyde Amendement was ooit bedoeld als compromis, zodat vrouwen toegang tot abortus bleven houden."

Bij de herziening van zijn standpunt zal ongetwijfeld ook hebben meegespeeld dat in de Democratische Partij steun voor het recht van een vrouw om te kiezen steeds belangrijker is geworden. Zeker nu de kans groeit dat de Republikeinen het recht op abortus geschrapt zullen krijgen.

Gevangenishervorming

In South Carolina maakte Biden ook bekend dat zijn mening over de gevangenishervorming van 1994 eveneens is geëvolueerd. Gematigde Democraten, onder wie Biden, zagen de wet destijds als een belangrijke stap op het terrein van veiligheid, waar de Republikeinen hen vaak aftroefden. Er kwam meer politie op straat, minimumstraffen gingen omhoog en de War on Drugs werd opgevoerd.

Tegenwoordig wordt de wet in een ander licht gezien. Tegenstanders wijzen erop dat sindsdien de gevangenispopulatie explosief is gegroeid. Vooral minderheden werden vastgezet, geregeld voor lichte vergrijpen. Dat kwam door de bepaling dat er sneller levenslang kon worden opgelegd bij een derde overtreding, de three-strikes-law.

Biden moest zich de afgelopen week verdedigen voor de centrale rol die hij in het Congres had gespeeld om de wet aan te nemen. In South Carolina stelde hij een trits aan verbeteringen voor: een afschaffing van verplichte minimumstraffen, decriminalisering van wiet en een eind aan het uitbesteden van gevangenissen aan bedrijven.

Aanvallen

Verschillende van Bidens tegenstanders gingen afgelopen week het gevecht met hem aan. "We moeten de klok niet terugdraaien", zei senator Kamala Harris, zonder de 76-jarige politicus bij naam te noemen. "Laten we een nieuw hoofdstuk beginnen. Laten we de bladzijde omslaan."

Cory Booker vindt dat Biden excuses moest aanbieden voor al te vriendelijke opmerkingen over racistische partijgenoten uit het verleden. Biden had die opmerkingen gemaakt om aan te tonen dat het er vroeger vriendelijker aan toeging in de hoofdstad.

"Hij noemde me nooit jochie (boy), maar altijd zoon", herinnerde Biden over zijn goede verstandhouding met senator Eastland uit zijn begintijd in 1972 als 29-jarig broekie in de Senaat. "We werkten toen nog beschaafd met elkaar samen." Dat Eastland voorstander was van rassenscheiding vermeldde Biden niet.

Hoewel Biden wilde aangeven dat er destijds nog respectvol met elkaar om werd gegaan, herinnerde hij zo onbedoeld aan de tijd dat virulente racisten uit het Zuiden een belangrijke zuil binnen de Democratische partij waren. Brooker viel vooral over het beladen woord 'boy', door blanken vaak gebruikt om zwarte mannen te kleineren.

"Ik weet nog hoe vernederend het was om een andere man mijn vader boy te horen noemen", legde Booker, zelf zwart, uit.

Een andere kandidaat Bill de Blasio, getrouwd met een zwarte vrouw, twitterde: "Joe Biden verlangt naar de goeie ouwe tijd belichaamd door James Eastland. Die meende dat mijn multiraciale gezin illegaal zou moeten zijn."

Biden benadrukt dat hij "geen racistisch bot in mijn lijf heb" en zijn hele carrière al vecht voor burgerrechten. Zijn rivalen hopen dat hun kritiek kiezers eraan herinnert dat Biden niet altijd die amicale aangever van Barack Obama was, zoals de kandidaat zichzelf vooral afschildert.