Abortus inzet in strijd om Hooggerechtshof VS

• Victor Pak

  redacteur Bureau Washington

Maandag is het zover, dan maakt president Trump bekend wie hij voordraagt als nieuwe rechter voor het Hooggerechtshof. Van de oorspronkelijke lijst met 25 kandidaten zijn er nog drie over. Welke kandidaat het gaat worden is onduidelijk, maar nu is al duidelijk dat het benoemingsproces in elk geval een flink gevecht zal worden.

De aandacht richt zich nadrukkelijk op het recht op abortus. Sinds het Hooggerechtshof dat recht in 1973 bevestigde in de beroemde zaak Roe v. Wade, proberen tegenstanders het teruggedraaid te krijgen. Nu de gematigde rechter Kennedy opstapt, bestaat de kans dat de rechters zullen toestaan dat staten zelf bepalen of abortus toegestaan is.

Trump heeft in het verleden gezegd rechters te willen benoemen die tegen abortus zijn, maar heeft ook aangegeven kandidaten er niet rechtstreeks over te zullen bevragen. Praten over specifieke zaken wordt gezien als ongepast, omdat de onafhankelijkheid van de rechter dan in het geding komt.

Aanval geopend

Op dit moment weegt de president Amy Coney Barret, Brett Kavanaugh en Raymond Kethledge. Zij werken nu alle drie als federale rechter. Barret zou de meest opvallende keuze zijn. Sinds Ronald Reagan in 1981 Sandra Day O'Conner als eerste vrouwelijke rechter benoemde, heeft geen enkele Republikeinse president nog een vrouw benoemd als rechter van het Supreme Court. Vanwege haar geslacht zal er nog meer aandacht zijn voor haar abortusstandpunt, dat we nu overigens nog niet kennen.

Voor de Democratische leider in de Senaat, Chuck Schumer, was het afgelopen week reden om de aanval op Barret te open. Volgens Schumer vormt zij niet alleen een bedreiging voor het in stand houden van Roe v. Wade, maar ook voor Obamacare.

Ook van de mannelijke kandidaten is onduidelijk hoe zij precies over het recht op abortus denken. Volgens The New York Times is Brett Kavanaugh voorlopig de favoriet van Trump. Kavanaugh werkt al twaalf jaar als federale rechter, terwijl Barret dat pas een jaar doet. Net als Raymond Kethlegde was Kavanaugh ook een voormalig assistent van de aftredende rechter Anthony Kennedy. En als bonus werkte Kavanaugh in de jaren 90 onder speciaal aanklager Kenneth Starr, die onderzoek deed naar de seksuele relatie tussen Bill Clinton en Monica Lewinsky.

Garland

De Democraten zien geen van de drie zitten. Schumer heeft zelfs tegen Trump gezegd dat hij alsnog Merrick Garland moet voordragen. Garland werd nog in 2016 door toenmalig president Obama genomineerd, maar werd nooit benoemd. Omdat er verkiezingen aankwamen, weigerde de Republikeinen in de Senaat zijn benoemingsgesprek te organiseren.

Het was een wanhoopspoging van Schumer en de Democraten. Zij kunnen in de Senaat niets doen om de kandidaat van Trump tegen te houden. Daarom verschuiven zij de discussie al naar de publieke arena.

Democratische organisaties willen twee Republikeinse senatoren onder druk zetten: Lisa Murkowski uit Alaska en Susan Collins uit Maine. Zij zijn voor abortus en stemden vorig jaar tegen het ontmantelen van Obamacare. Ze gingen daarmee recht in tegen de grote wens en verkiezingsbelofte van president Trump.

Murkowski en Collins werden na die stemming opgeroepen om de Republikeinse partij te verlaten. Een Democratische actiegroep publiceerde nu een televisiespotje dat kiezers oproept om Collins onder druk te zetten en opnieuw tegen Trumps voorstel te stemmen:

Het is maar de vraag of de Democratische campagne veel effect heeft. Eerst moeten ze de eigen gelederen gesloten houden. Bij de benoeming van rechter Neil Gorsuch, vorig jaar, steunden drie Democraten de voordracht van Trump. Joe Manchin uit West Virginia, Joe Donnelly uit Indiana en Heidi Heitkamp uit North Dakota zijn senator in staten die Trump in 2016 met een ruime marge won. Bij de tussentijdse verkiezingen in november moeten alle drie de Democraten herkozen worden, dus zullen zij juist extra druk ervaren om weer Trumps kandidaat te steunen.

Ongeacht wie Trump voordraagt: voor de drie Democraten en twee Republikeinen wacht een hete zomer.