Getuigen in zaak-Poch: uitlevering was absurd, misdadig en bizar

Drie piloten van Transavia die belastende verklaringen hebben afgelegd tegen de Argentijns-Nederlandse gezagvoerder Julio Poch, noemen de gang van zaken rond het proces tegen hem "misdadig", "absurd" en "bizar". In het programma Argos op NPO Radio 1, dat om 14.00 uur wordt uitgezonden, zeggen ze dat ze als bliksemafleider zijn gebruikt door de openbaar aanklagers in Argentinië en Nederland.

Julio Poch werd in 2009 op Argentijns verzoek opgepakt op de luchthaven van Valencia, vlak voordat hij met pensioen zou gaan. De Argentijnen verdachten hem van betrokkenheid bij de zogenoemde dodenvluchten tijdens het militaire regime in de jaren 70. Poch werd opgepakt met hulp van Nederland, dat de vluchtgegevens van Poch als Transavia-piloot verstrekte aan Spanje. Daarna werd hij door de Spanjaarden uitgeleverd aan Argentinië. Na acht jaar in voorarrest werd hij vrijgesproken.

Tegen Poch getuigden Transavia-piloten Edwin Reijnoudt Brouwer, Jeroen Wiedenhoff en Tim Weert. De gezagvoerder sprak in 2003 op Bali met collega's over de junta-jaren in zijn land. Toen de moord op politieke tegenstanders ter sprake kwam, zou hij hebben gezegd: "We gooiden hen in zee." Zijn collega's waren ervan overtuigd dat hij met 'we' ook zichzelf bedoelde.

Druk op de schouders

In Argos zeggen de piloten dat ze nog steeds achter hun besluit staan om te getuigen. Maar, zo zeggen ze in het radioprogramma, de manier waarop het onderzoek verliep, de manier waarop Poch werd uitgeleverd en de manier waarop het proces is gevoerd, rammelde aan alle kanten. Volgens Wiedenhoff zijn belangrijke vragen over Poch tijdens het verhoor niet goed begrepen.

Zo staat in het getuigenverslag van Wiedenhoff volgens Argos dat Poch betrokken was bij de ESMA, een marineschool die eind jaren 70 fungeerde als martelcentrum voor de junta. Wiedenhoff zegt dat hij nooit het woord ESMA heeft gebruikt. De piloten zijn ook boos dat zij in de media werden gezien als aanklager, in plaats van politie en justitie. "Achteraf voel ik mezelf een bliksemafleider van de instanties die echt verantwoordelijk zijn", zegt Weert. "Ze hebben ons gewoon laten bungelen."

"Het is bizar dat het in Nederland mogelijk is dat iemand op basis van zulk dun bewijs, tijdens zijn allerlaatste vlucht in het buitenland, uit zijn vliegtuig wordt gehaald, acht jaar lang niet meer thuis kan komen en in verschillende landen in verschillende cellen zijn voorarrest moet afwachten", zegt Weert. "Ik vind dat misdadig." Brouwer zegt het "absurd" te vinden.

De piloten vinden ook dat de politie en justitie niet eerlijk zijn geweest over het belang van hun verklaringen in het onderzoek. Tim Weert zegt dat de politie zei dat hun verklaringen dienden als "aanvullend bewijs". Maar uit het vonnis van de rechter blijkt dat de aanklacht vooral bestond uit de verklaringen van de piloten, meldt Argos. "De rechercheur zei dat ze al een jaar bezig waren met onderzoek en dat er wel wat meer was", zegt Reijnoudt Brower. En Wiedenhoff vertelt dat Poch volgens de recherche al een 'confirmed suspect' was.

"Dat is exact wat hij mij vertelde", zegt Wiedenhoff. "Dus mijn verklaring was aanvullend. Dat idee had ik. Als het niet klopt, als de rechter daar niet eerlijk in geweest, is het natuurlijk een schande. Een grote schande, zo simpel is het gewoon."

Volgens Argos komt er overigens geen meineedzaak meer tegen de drie piloten. De Argentijnse justitie wilde dat doen omdat de verklaringen van de piloten in de loop der jaren waren veranderd, maar volgens Argos is de juridische termijn voor die zaak inmiddels verstreken.

Schadeclaim

Naar de zaak-Poch wordt door een "onafhankelijk persoon" onderzoek gedaan, zo beloofde minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid eerder dit jaar. Poch heeft in november een claim van zo'n vijf miljoen euro bij de Nederlandse staat neergelegd vanwege zijn uitlevering aan het land en de rol die Nederland daarin heeft gespeeld.