Is deels thuis, deels in verpleeghuis voor steeds meer ouderen de toekomst?

Martha van de Bos zorgt dag en nacht voor haar man Wim. Het gaat nog niet zo slecht met hem dat hij definitief naar een verpleeghuis moet, maar hij heeft wel steeds meer zorg nodig. En dat valt Martha best zwaar. Ze zorgt thuis voor hem en is eigenlijk dag en nacht in de weer. Overdag, met dingen als wassen, aankleden, eten, een stukje buiten wandelen. Maar ook 's nachts moet ze eruit. "Je rolt er in, maar er komt steeds meer bij", zegt Martha.

Samen met man Wim is ze vandaag in logeerhuis Ter Heijde aan de Zuid-Hollandse kust bij Monster. Ze hebben er een nachtje geslapen om het eens uit te proberen, want Martha wil deze zomer graag een keertje op vakantie. Maar dan wil ze haar man wel in goede handen achterlaten.

Martha en Wim zijn niet de enigen in deze situatie. We worden met zijn allen steeds ouder. Over zes jaar, in 2025, is bijna een kwart van de Nederlandse bevolking boven de 65. En waren er in 2016 nog 700.000 mensen boven de 80, in 2025 zijn dat er ruim 1,2 miljoen. Dementie zal in 2040 de aandoening zijn met de hoogste sterfte- en ziektelast. Een ziekte die een heleboel zorg en mantelzorg met zich meebrengt.

Tegelijkertijd is het overheidsbeleid om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Omdat ouderen dat vaak fijn vinden, maar ook omdat het goedkoper is. En dat kan een steeds grotere druk leggen op de omgeving van thuiswonende ouderen. Ruim 4 miljoen mensen zijn nu al mantelzorger. Vaak wordt de zorg door hen gecombineerd met een vaste baan en of zorg voor een eigen gezin.

Minister De Jonge van Volksgezondheid: "Een deel van de mantelzorgers ervaart daar flinke last van. Een logeerhuis waar mensen tijdelijk een weekje, of iedere week een paar dagdelen terecht kunnen zou voor veel mensen een goede oplossing zijn".

Financieel Doolhof

Vandaag was de minister aanwezig bij de start van een pilot met tien van dit soort logeerhuizen. Het idee, waar D66-Kamerlid Bergkamp en VVD-Kamerlid Hermans al langer voor pleiten, is niet helemaal nieuw. Zulke huizen bestaan op sommige plekken al. Maar de weg er naar toe is niet voor iedereen even gemakkelijk, is de ervaring.

Zo valt de financiering voor een deel onder de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) die door de gemeente geregeld wordt. Maar ook de WLZ (Wet Langdurige Zorg) en de Zorgverzekeringswet spelen een rol.

"Dat moet en kan eenvoudiger", denkt Joost de Haan van Movisie. Dat bureau onderzoekt aan de hand van de pilot, die één jaar gaat duren, wat er allemaal kan verbeteren om de logeerhuizen voor meer mensen toegankelijk te maken. En zal het kabinet daarover adviseren.

Als mensen op deze manier uiteindelijk langer thuis kunnen blijven wonen, kan dat niet alleen een verlichting voor de mantelzorgers zijn, maar het kan ook kosten besparen.

Om het te laten slagen zullen alle partijen "als financiers van de zorg in de regio veel meer de samenwerking moeten opzoeken", zei minister De Jonge vandaag. Vanuit het project "Langer Thuis" stelt het kabinet 1 miljoen euro beschikbaar voor gemeenten. Daar kunnen ze bijvoorbeeld een coördinator logeerzorg mee aanstellen om de samenwerking van de grond te brengen.

Het echtpaar Van der Kruk, vandaag ook op bezoek in Ter Heijde, klinkt dat als muziek in de oren. Het kostte hen heel wat moeite om een plek op de logeerzorg te krijgen. Eigenlijk heb je een verpleeghuis-indicatie nodig voor zo'n plek, vanuit de gemeentezorg is het niet zomaar geregeld.

"Heel frustrerend hoor, al die WMO-regeltjes. De politiek moet echt de mensen centraal gaan stellen in plaats van de regels", zegt Elly van der Kruk. Het logeerhuis is voor hen een fijne oplossing. Elly zorgt non-stop voor haar man en kan zodoende niet op vakantie. Als haar man Matthijs straks gewend is, kan zij ook eens even een weekje weg.

Toen VVD en D66 met hun plan voor de logeerhuizen kwamen zeiden Mezzo, de landelijke organisatie voor mantelzorgers, en ANBO, de belangenorganisatie voor senioren, het plan te steunen. Al gaven ze ook aan dat het niet voor alle ouderen een oplossing kan zijn.

En, zo zei ANBO-bestuurder Liane den Haan "Het ontslaat het kabinet niet van de verplichting om meer te investeren in de zorg thuis."

Even rust

Martha en Wim van de Bos denken wel dat ze van het logeerhuis gebruik gaan maken. Wim vindt de mensen heel vriendelijk en het huis mooi. Ook het eten bevalt hem wel.

"Natuurlijk vind ik het best even moeilijk om hem achter te laten", zegt Martha. "Maar het idee dat hij hier in goede handen is, geeft rust. En zo krijg ik ook een beetje rust. Want dat kan ik ook best gebruiken".

Wim: "Ja, heerlijk, even zonder vrouw, Alhoewel, hier zijn ook veel vrouwen. Maar ze zijn allemaal even lief".

Ook Matthijs en Elly van der Kruk denken dat het logeerhuis voor hen verlichting kan geven.

"Mijn vrouw gaat tien dagen weg", zegt Matthijs. "Ik heb het nog nooit gedaan in een logeerhuis dus ik vind het een hele uitdaging".

"Hij gunt het me, ik ga er dankbaar gebruik van maken", zegt Elly. "Even alles in mijn eigen tempo doen, dingen die ik zelf nog kan maar helaas niet meer met hem."

Nieuwsuur maakte eerder deze reportage over Eiko Rozenga die aan een val blijvend hersenletsel overhield: