Agressie in vliegtuigen: 'Je zit op grote hoogte en kan geen kant op'

Passagiers die schreeuwen en schelden tegen cabinepersoneel, medereizigers aanvallen of de cockpit proberen binnen te dringen. Het zijn een paar voorbeelden van agressief gedrag in vliegtuigen. Vorig jaar nam het aantal gemelde incidenten bij Europese vluchten met een derde toe vergeleken met 2017.

Afgelopen najaar bijvoorbeeld sloeg een Amerikaan passagiers op een vlucht vanaf Abu Dhabi, met een lichtgewonde reiziger tot gevolg. Er kwamen zelfs uit voorzorg twee Nederlandse F-16's aan te pas omdat de piloot een kortere aanvliegroute naar Schiphol wilde gebruiken. En met enige regelmaat moet een vliegtuig een tussenlanding maken na een incident. Eind januari bijvoorbeeld in Nice, omdat een Tunesiër de cockpit wilde binnendringen en agressief was tegen cabinepersoneel.

Voor medewerkers is het ingrijpend, zegt Ingrid Brama van de Vereniging Nederlands Cabinepersoneel (VNC), zelf ook stewardess. "Je zit op heel grote hoogte in een stalen buis en kan geen kant op. Als het goed is krijg je hulp van collega's en we worden getraind, maar in een kleine ruimte met veel agressie blijft het heel moeilijk. Ook om daarna verder te werken en met andere passagiers om te gaan."

Luchtvaartmaatschappijen hebben handboeien en tie wraps om de overlastgevers mee vast te binden. Dit gebeurt een paar keer per jaar, zegt Brama. Dronken of agressieve reizigers worden soms ook vooraf geweigerd of voor het opstijgen het vliegtuig uitgestuurd. "Als je eenmaal in de lucht hangt is het een stuk ingewikkelder om de boel op te lossen."

In de meeste gevallen is alcohol, en soms ook drugs, de oorzaak van de vechtpartijen, bijtincidenten en het haren trekken aan boord. Maar Brama denkt dat het ook ligt aan de beperkte ruimte. "Er worden steeds meer stoelen in een vliegtuig gezet en we vliegen steeds meer en langer. Dan krijg je ook meer irritatie onderling, wat kan leiden tot agressie-incidenten."

Volgens Brama is dit erger bij low cost-maatschappijen, omdat personeel daar vaak jonger is en minder training krijgt. Want die trainingen met rollenspellen met acteurs helpen, zegt ze. "Als je te maken krijgt met een agressieve passagier is het heel fijn dat je weet: zo kan ik reageren. Ik heb daar echt veel aan gehad."

Zwarte lijsten

Maken ze het heel bont, dan komen passagiers op een lijst te staan en mogen ze vijf jaar niet meer met de maatschappij vliegen. De VNC wil dat maatschappijen hun lijsten met elkaar delen zodat een passagier ook uit vliegtuigen van andere bedrijven geweerd kan worden, het liefst in Europees verband. Eerder pleitte vakbond FNV al voor een Europese zwarte lijst.

"Als je aan boord van maatschappij x herrie schopt, is het natuurlijk niet de bedoeling om met maatschappij y verder te vliegen. We willen dat agressieve passagiers goed weten dat het niet kan wat ze doen."