50.000 arbeidsmigranten per jaar erbij: 'Anders loopt het hartstikke vast'

• Thomas Kusters en Bas de Vries

Nederland wordt steeds afhankelijker van buitenlandse werknemers voor banen die Nederlanders niet willen of kunnen oppakken. Enkele jaren terug waren er al zo'n 750.000 buitenlanders in Nederland aan de slag, van wie de meesten uit Polen en andere EU-landen kwamen.

Sindsdien zijn dat er alleen maar meer geworden en de komende tijd lijkt deze trend door te zetten. De verwachting is dat de komende periode alleen al uit de Europese Unie jaarlijks ruim 50.000 extra mensen gaten moeten komen vullen die ontstaan door het Nederlandse personeelstekort.

Dat blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Bedrijven, uitzendbureaus, provincies en gemeenten zijn het erover eens dat arbeidsmigranten in de huidige situatie onmisbaar zijn.

Ideeën over verdringing van Nederlanders op de arbeidsmarkt zijn volgens hen achterhaald. Sterker nog: Nederland zal zijn uiterste best moeten doen om aantrekkelijk te blijven voor Oost-Europeanen die ook voor landen als Denemarken en Duitsland kunnen kiezen.

Slechte en dure slaapplekken

De toenemende vraag naar arbeidsmigranten speelt in verschillende provincies ook een belangrijke rol in de huidige campagnes voor de Statenverkiezingen. Er is met name aandacht voor de problemen met de huisvesting van deze groeiende groep, die voor de meesten slechts tijdelijk hoeft te zijn.

Nederland dreigt zich uit de markt te prijzen vanwege de vaak slechte en dure slaapplekken voor buitenlandse arbeidskrachten. En grootschaliger, tijdelijke opvang - de zogenoemde 'Polenhotels' - stuit juist vaak weer op verzet van omwonenden.

Deze week nog tekende de provincie Limburg een intentieovereenkomst met gemeenten en bedrijfsleven die moet leiden tot een gezamenlijk beleid op het punt van de huisvesting. Provinciale Staten van Brabant hield begin deze maand een hoorzitting over de stand van zaken op recreatieparken, waar veel arbeidsmigranten noodgedwongen verblijven.

"Zonder arbeidsmigranten loopt de economie hartstikke vast", zegt de Brabantse gedeputeerde Bert Pauli (VVD). "Het is echt alle hens aan dek", stelt ook Jan van Mourik van werkgeversorganisatie VNO-NCW Brabant Zeeland. "Bedrijven groeien nu al minder hard dan ze zouden willen omdat ze meer personeel nodig hebben." ABU, de bond van Nederlandse uitzendbedijven, heeft laten uitrekenen dat de buitenlandse werknemers jaarlijks 11 miljard euro bijdragen aan het nationaal inkomen.

Filmpjes op sociale media

Paul van Dieperbeek van uitzendbureau HOBIJ in Veghel vertelt dat recruiters als hij steeds creatiever moet zijn om buitenlandse werknemers te verleiden naar Nederland te komen. "In een land als Polen, waar we vijf kantoren hebben, is de werkloosheid inmiddels nog lager dan bij ons en gaan de lonen ook omhoog. Wij werven veel via sociale media, met onder meer filmpjes waarin we laten zien dat je in Nederland naast je werk ook voldoende mogelijkheden hebt om je te ontspannen. 25 procent van het personeel dat wij aantrekken komt uit eigen land, de rest uit het buitenland. Meer Nederlanders vind je gewoon niet voor logistiek en productiewerk, dat het leeuwendeel van onze activiteiten uitmaakt. "

In een regio als 'Brainport' Eindhoven is er juist weer een voortdurende vraag naar hoogopgeleid personeel. Ook die mensen, uit landen als India, hebben moeite om geschikte woningen te vinden. In Eindhoven worden zelfs bustours voor expats georganiseerd langs het aanbod aan koophuizen.

Overigens waarschuwen experts ervoor dat de voorspellingen van de tienduizenden extra arbeidsmigranten ook anders kunnen uitpakken. Komt er weer een economische recessie, dan worden die aantallen ongetwijfeld lager.